تحلیل و بررسی تفسیراشعری وصدرائی از حقیقت کلام خداوند

سال انتشار: 1394
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 248

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_SCJA-15-1_004

تاریخ نمایه سازی: 27 مهر 1400

چکیده مقاله:

یکی از اوصاف خداوند که در قرآن کریم به آن اشاره شده است صفت تکلم است. اندیشمندان مسلمان، در پی پاسخی مستدل به پرسش از حقیقت کلام خداوند، مباحثی را مطرح کرده اند که در این میان اندیشه فخر رازی و نظریه ملاصدرا از ژرف نگری خاصی برخوردار است و نوشتار پیش رو به هدف مقایسه و ارزیابی این دو نظریه تدوین شده است. فخررازی کلام حقیقی را معانی قائم به نفس متکلم دانسته با تاکید بر غیریت این معانی از اراده و علم و حقیقت مستقل بودنشان در نفس انسانی، آیات قرآن را به عنوان بهترین اماره بر تکلم خداوند معرفی می کند. اما ملاصدرا با این تلقی که کلام، انشاء چیزی است که بر نهان متکلم دلالت کند، اظهار می دارد که کلام الهی شامل تمام موجودات و افعال خداوند بوده و خداوند به این اعتبار متکلم است. وی در تبیین مراتب کلام الهی، عالم امر را کلام اعلی، عالم نفس را کلام اوسط و عالم تشریع را کلام نازل خداوند معرفی می کند.با وجود اتفاق نظر فخررازی و ملاصدرا در کلام لفظی و وجود مرتبه دیگری برای کلام، اما در کیفیت و خصوصیات آن مرتبه، اختلاف نظر دارند. پژوهش علاوه بر احراز جامعیت نظریه صدرالمتالهین، به این نتیجه رسیده است که منطوق برخی آیات قرآن کریم و روایات با تبیین صدرایی سازگاری بیشتری دارد.

نویسندگان

محسن پیرهادی

دانشگاه قم

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن الکریم ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۲، چاپ سوم، ...
  • ابو الحسین، احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقائیس اللغه، ...
  • آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایه الاصول، چاپ اول، ...
  • ایجی- میر سید شریف،شرح المواقف، اول،افست قم، ناشر الشریف الرضی،۱۳۲۵ ...
  • بدوی، عبدالرحمان، مذاهب الاسلامیین، ج۱، بیروت، دارالعلم،۱۹۹۷ ...
  • پترسون، مایکل – هاسگر، ویلیام – رایشنباخ، بروس – بازینجر، ...
  • جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، چاپ اول، بیروت، دار العلم ...
  • حسین بن محمدبن راغب، مفردات الفاظ القرآن، چاپ اول، لبنان، ...
  • حلبی، علی اصغر، تاریخ علم کلام در ایران جهان، چاپ ...
  • خسروپناه، عبد الحسین، کلام جدید با رویکرد اسلامی، چاپ دوم، ...
  • سبحانی، جعفر، مدخل مسائل جدید درعلم کلام، ج۲، چاپ دوم، ...
  • سید رضی، محمد بن حسین ، نهج البلاغه، چاپ اول، ...
  • شیخ مفید، محمدبن نعمان، النکت الاعتقادیه، چاپ اول،قم،الموتمر العالمی للشیخ ...
  • طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم،ج۱۳، چاپ پنجم، ...
  • ، نهایه الحکمه،قم، انتشارات موسسه اموزشی وپژوهشی امام خمینی،۱۳۸۵ ...
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۶، چاپ ...
  • فخررازی، محمدبن عمر، خلق القرآن بین المعتزله و اهل السنه، ...
  • ، کتاب المحصل، چاپ اول، عمان، دار الرازی، ۱۴۱۱الف ...
  • ، مباحث المشرقین،ج۱، چاپ دوم، قم، بیدار، ۱۴۱۱ب ...
  • ، مطالب العالیه من العلم اللهی،ج۳، چاپ سوم، بیروت، دار ...
  • ، معالم اصول الدین، قاهره، مکتبه الازهریه للتراث،۲۰۰۴ ...
  • ، مفاتیح الغیب (تفسیرکبیر)، ج،۲۵، چاپ سوم، بیروت، دار الحیاء ...
  • ،البراهین در علم کلام، ج۱، تهران، دانشگاه تهران، سال نشر۱۳۴۱ ...
  • ، الاربعین فی الاصول الدین، چاپ اول، بیروت، دارالکتاب العلمیه،۲۰۰۹ ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۵، چاپ دوم، قم، ...
  • قاضی عبدالجبار، ابوالحسن، المغنی فی ابواب التوحید والعدل، ج۷، قاهره، ...
  • ، شرح الاصول الخمسه ، چاپ چهارم، قاهره، مکتبه وهبه، ...
  • ملاصدرا، محمدبن ابراهیم، اسرار الایات، چاپ اول، تهران، انجمن حکمت ...
  • ، المشاعر، چاپ دوم، تهران ، کتابخانه طهوری،۱۳۶۳الف ...
  • ، اسفار، ج۷، چاپ اول، بیروت، دارالاحیاء الثراث، بی تا ...
  • ، شرح اصول کافی، چ۳، چاپ اول، تهران، موسسه مطالعاتی ...
  • ، مفاتیح الغیب، چاپ اول، تهران، موسسه مطالعاتی وتحقیقاتی فرهنگی ...
  • ، العرشیه، تهران، انتشارات مولی،۱۳۶۱ ...
  • ، المبداوالمعاد، چاپ اول، تهران، انجمن حکمت وفلسفه، ۱۳۵۴ ...
  • ، المظاهر الهیه، چاپ اول،تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ۱۳۷۸ ...
  • هیک، جان، فلسفه دین، چاپ سوم، مترجم، سالکی،بهزاد، تهران، انتشارات ...
  • نمایش کامل مراجع