کاربرد رویکرد فضایی در تاب آوری جوامع روستایی

چگونگی نظام های بهره برداری در سکونتگاه های روستایی در فضاهای محلی منطقه ایی و بویژه در سطح ملی حکایت از تخریب منابع طبیعی پایه در ده ه های اخیر داشته است. این بهره برداری بی رویه از منابع آب و خاک ، آسیب پذیری گسترده ای را از منظر اقتصادی و اجتماعی برای روستانشینان بوجود آورده است . نتایج پایش شاخص های اساسی سیل، فرسایش، رسوب و کم آبی در کشور نشان می دهد که بطور متوسط سالیانه ناپایداری بیش از ۳۵ درصد از سکونتگاه های روستایی را در پی داشته است.بعبارت روشن تر با روند کاهش جمعیت روستایی همواره بسیاری از سکونتگاه های روستایی خالی از سکنه و بطور کلی فعالیت اقتصادی خود را از دست داده اند.با این روند شتابان تخریب منابع طبیعی و افزایش مخاطرات محیطی بویژه سیل،خشکسالی و بیابان زایی در جوامع روستایی ایران و اقدامات ناچیز پیشگیری از بحران و عدم سازمان دهی مطلوب تاب آوری جوامع روستایی، این پرسش اساسی را مطرح ساخته که الگوی دستیابی به جوامع تاب آور روستایی بایستی از چه الزاماتی برخوردار باشد.ماهیت مخاطرات محیطی و بویژه عملکرد تخریبی آن حکایت از حاکمیت پهنه ای بویژه در قلمرو حوضه های آبخیز داشته و دارد.بنابراین مدیریت و حفاظت نقطه ای و انتزاعی در قالب اقدام پروژه های حفاظتی محدود در قالب سکونتگاه های روستایی اثربخشی کمتری را به اثبات رسانده است . رویکرد فضایی به شناخت الگوهای مخاطرات و یهنه بندی جوامع روستایی و بکارگیری الگوی مدیریت یکپارچه فضایی با بهره گیری از رویکرد فضایی ضمن افزایش هم افزایی و توانمند سازی جوامع روستایی در خوشه های متوازن روستایی در قلمرو حوضه و زیر حوضه های آبخیز از عملکردی بسیار سودمند برخورداراست.

کلیدواژه ها:

تاب آوری جوامع روستایی ، مخاطرات محیطی ، تخریب منابع ، رویکرد فضایی