تاثیر ویژگی های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات بر سواد اطلاعاتی در افراد مادرزاد دیجیتال

مقدمه: برخی پژوهشگران افراد مادرزاد دیجیتال را دارای توانایی­های طبیعی همپوشان با قابلیت­های سواد اطلاعاتی دانسته­اند. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان تاثیر ویژگی­های افراد مادرزاد دیجیتال (از قبیل مالکیت بر ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)، تجارب فاوا، اعتماد به نفس اینترنتی، و تعداد شرکت در دوره­های فاوا) بر سطح سواد اطلاعاتی آنان بود. روش­ شناسی: جامعه آماری این پیمایش کاربردی، ۲۶۱۰ نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بین­المللی امام خمینی (ره) قزوین در مقاطع تحصیلات تکمیلی بود که ۳۳۶ نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و ۲۵۵ نفر به طور کامل در آزمون شرکت و پرسشنامه­ای ۷۵ گویه­ای مربوط به متغیرهای تحقیق را تکمیل کردند. برای بررسی فرضیه­های تحقیق از روش معادلات ساختاری و تحلیل مسیر در نرم­افزارهای SPSS ۲۲.۰  و SmartPLS ۳.۰ استفاده شد. یافته­ ها: مالکیت بر/کاربرد ابزار فاوا به­طور مستقیم و همچنین به­صورت غیرمستقیم از طریق اعتمادبه نفس اینترنتی، بر سواد اطلاعاتی تاثیری معنا­دار ندارد؛ ولی از طریق تجارب فاوا دارای تاثیر معنا­داری بر سواد اطلاعاتی است. گذراندن دوره­های فاوا به صورت مستقیم بر سواد اطلاعاتی تاثیر دارد؛ ولی از طریق تجارب فاوا و نیز از طریق اعتماد به نفس اینترنتی بر سواد اطلاعاتی تاثیری ندارد. تجارب فاوا از طریق اعتماد به نفس اینترنتی دارای تاثیر معنا­داری بر سواد اطلاعاتی است و اعتمادبه نفس در استفاده از اینترنت به­صورت مستقیم بر سواد اطلاعاتی تاثیر معنا­دار دارد. نتیجه­: نتایج حاصل از تحلیل داده­ها، ضمن تایید نسبی برخی از وجوه روابط متغیرهای مورد پژوهش، نشان داد که نمی­توان ویژگی­های افراد نسل مادرزاد دیجیتال را عامل ارتقای سواد اطلاعاتی آنان دانست. از این رو، لازم است برنامه­های درسی با مباحث سواد اطلاعاتی به کمک افراد متخصص تلفیق و به این نسل آموزش داده شود.

کلیدواژه ها:

سواد اطلاعاتی ، مادرزاد دیجیتال ، دانشجویان ، فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) ، دانشگاه بین المللی امام خمینی