نقش شهروند و مشارکت های اجتماعی در تحولات و مدیریت شهری

فقدان مطالعات و ارزیابی های اجتماعی و فرهنگی طرحها و پروژه های شهری با توجه به نوع ارزشها و هنجارهای اجتماعی در میان گویش ها، اقوام، اقلیتهای مذهبی و ترکیب های جمعیتی متنوع در کشور، موجب بروز تغییرات نامطلوبی در بسیاری از جوامع شهری به ویژه شهرهای بزرگ شده است. از بین رفتن هویتهای محلهای، کاهش انسجام اجتماعی، کاهش سرمایه های اجتماعی در سطوح کلان و خرد، تغییرات قابل محسوس در تعاملات اجتماعی، و اختلال در کسب و کارهای خرد نمونه ای از این آسیب هاست. از این رو هدف اصلی ارزیابی تاثیرات اجتماعی و فرهنگی حفظ و عدم آسیب رسانی به تنوع فرهنگی جوامع در معرض تاثیر است. به اعتقاد اکثر کارشناسان در طرحها و پروژه های شهری و ملی، فرصتها و موانعی در مجموعه اعتقادات، ارزشها، هنجارها و رفتار افراد تحت نفوذ اقدام مداخله ای (پروژه ها)، شکل گرفته که میتواند موجب افزایش بهره وری یا بهعنوان مانعی در برابر اجرای فعالیتهای اثرگذار باشد، از طرفی ضرورت دارد تا افراد نسبت به تغییرات اجتماعی ناشی از تاثیرات برنامه ها و اقدامات مداخله ای آگاهی داشته و برای بهبود بهره وری از پروژه در فرایند تصمیم گیری و اجرای برنامه ها مشارکت فعالانه داشته باشند؛ لذا ضرورت دارد تا گفتمان مطالعه و بررسی ارزیابی آثار و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی، طرحها و پروژه های شهری توسط جامعه علمی و دانشگاهی در جامعه گسترش به یک گفتمان تبدیل شود تا در نهایت منجر به ارتقا توانمندسازی اجتماعی، ظرفیت سازی، افزایش سرمایه اجتماعی و کاهش آسیبهای اجتماعی شود. در همین زمینه لازم است تا تعاریف مرتبط با ارزیابی اجتماعی و فرهنگی ذکر شود.ارزیابی اجتماعی به عنوان یکی از حوزه های ارزیابی تاثیر در کنار انواع دیگر آن را میتوان بدین گونه تعریف کرد؛ مطالعاتی که با هدف شناسایی نتایج و پیامدهای یک اقدام مداخلهای (پروژه شهری) بر زندگی انسان ها، سازمانها و نظامهای اجتماعی انجام میشود.

کلیدواژه ها:

مشارکت اجتماعی ، فرهنگ ، مدیریت شهری ، شهرنشینی ، تحول.