بررسی اندیشه عطار در باب معرفت و تطبیق آن با آراء گنوسی

آیین گنوسی درحقیقت کیشی عرفانی است که هرچند در دامان مسیحیت پرورش یافت، اما نمی توان آن را آیینی تنها مسیحی دانست. این آیین، نحله های گوناگونی از جمله: مانویت، صابئین مندایی، طریقه شمعون، والنتین، بازیلیدیس، مرقیون و... را شامل می شود. گنوسیان دارای دیدگاه های ثنوی بودند و این جهان را آفریده خدای شر می دانستند. پایه و اصل اساسی عقاید گنوسی این نکته است که روح انسان در این دنیا اسیر است و راه نجات و رهایی او دستیابی به گنوس یا همان معرفت نجات بخش است  که توسط فرستادگان الهی و منجیان آسمانی برای انسان به ارمغان آورده می شود و راه کسب این گونه معرفت قلب است نه عقل. این عقیده در عرفان اسلامی نیز یکی از مهمترین و اساسی ترین نکات بشمارمی رود و مشابهت فراوانی در دیدگاه معرفت شناسانه گنوسی و اسلامی وجود دارد. در آثار شاعران بزرگ عارف همچون عطار می توان نشانه هایی از عقاید گنوسی یافت که از جمله این عقاید دیدگاه عطار نسبت به معرفت است.

کلیدواژه ها:

غلامان سرایی ، تاریخ بیهقی ، غزنویان ، غلامان خاصه ، وثاقیان