ارزیابی تاثیر یک نمونه پساب صنعتی بر آلودگی خاک با فلزات سنگین

زمینه و هدف: فعالیت های کشاورزی و به خصوص صنعتی منجر به آزادسازی مقادیر بالایی فلزات سنگین به محیط شده که می­تواند به عنوان یک خطر جدی برای سلامتی اکوسیستم و انسان مطرح باشد. آلودگی خاک، آب های زیرزمینی، آب های سطحی و هوا با فلزات سمی و خطرناک یک مشکل جدی و جهانی محسوب می­شود. در رابطه با ارزیابی خطر خاک های آلوده با فلزات سنگین، مشکل اساسی، جذب فلزات به وسیله زنجیره غذایی می­باشد، بنابراین ارزیابی و کنترل غلظت فلزات سنگین در پساب های صنعتی قبل از تخلیه به محیط های طبیعی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. حضور فلزات سنگین مثل نیکل، کروم، مس، کادمیوم، و سرب که غالبا در فاضلآب های صنعتی مشاهده می شوند، حتی در مقادیر و غلظت های پایین، می­تواند برای موجودات زنده و انسان سمی باشد. امروزه در مکان های زیادی خاک ها با فلزات سنگین آلوده شده­اند، به گونه­ای که یکی از مهم ترین مشکلات در مکان های تخلیه پساب های خطرناک هستند. مواد و روش ها: در این مطالعه به منظور ارزیابی تاثیر یک نمونه پساب صنعتی بر آلودگی خاک با فلزات سنگین، از ۴ نقطه به فاصله ۵۰ متر، در ۴ عمق ۲۵-۰، ۵۰-۲۵، ۷۵-۵۰ و ۱۰۰-۷۵، در طول زهکش خاکی نمونه­برداری صورت گرفت. نمونه­های خاک برداشت شده و پس از انتقال به آزمایشگاه، در برابر هوا خشک و به کمک چکش پلاستیکی کوبیده و الک شدند و خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و غلظت فلزات سنگین در آن ها  اندازه­گیری شد. هدایت الکتریکی[۱] عصاره اشباع توسط دستگاه هدایت سنج در عصاره گل اشباع،  بافت  به روش هیدرومتر ، درصد آهک خاک به روش تیترومتری و غلظت کل فلزات سنگین به روش هضم با اسید نیتریک تعیین واندازه گیری گردید. ظرفیت تبادل کاتیونی[۲] خاک نیز به روش استات سدیم اندازه­گیری شد. در نهایت آنالیز آماری نتایج این مطالعه با استفاده از نرم­افزار SAS انجام گردید. نتایج و بحث: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که با توجه به استانداردهای ارایه شده برای اراضی کشاورزی و اطراف مناطق صنعتی در مورد غلظت فلزات سنگین و مقایسه نمونه­های خاک با استانداردهای جهانی، می­توان خاک منطقه را تنها از نظر فلز نیکل آلوده دانست که این مساله ممکن است به آلودگی پایین پساب مورد مطالعه با فلزات سنگین نسبت داده شود. هم چنین نتایج همبستگی بین عمق خاک و غلظت فلزات سنگین نشان داد که بین این دو عامل همبستگی منفی وجود داشته که این موضوع با حرکت کند فلزات سنگین در لایه­های خاک به خصوص در خاک های با درصد آهک و pH  بالا، قابل توجیه است. ۴ - Cation Exchangeable Capacity  

کلیدواژه ها:

آلودگی ، خاک ، پساب صنعتی ، فلزات سنگین ، نیکل