تاثیر شرایط نوری مختلف روی صفات مورفولوژیک برگ گونه شاه بلوط

مقدمه: روند روز افزون تخریب توده­های خالص گونه شاه بلوط، به عنوان ذخیرگاه جنگلی در غرب جنگل های هیرکانی، سبب فرسایش ژنتیکی و در معرض خطر قرارگرفتن این گنجینه ارزش­مند ژنتیکی گردیده است. با توجه به ضرورت شناخت نیازهای اکولوژیک یک گونه جهت ارائه راهکارهای مدیریتی به منظور حفاظت، احیا و توسعه آن، تحقیق حاضر در نظر دارد به بررسی میزان تاثیرپذیری صفات مورفولوژیک برگ گونه شاه بلوط تحت تاثیر رژیم­های مختلف نوری بپردازد. روش کار: بدین منظور۶۰ پایه درختی شاه بلوط از توده­های طبیعی در حوالی امام­زاده ابراهیم در توابع شهرستان شفت ( استان گیلان) انتخاب و از چهار جهت تاج درختان (شمال، جنوب، شرق و غرب) که تحت تاثیر رژیم­های مختلف نوری می­باشند، تعداد ۱۰ برگ ( از هر درخت ۴۰ برگ) به­طور تصادفی جمع آوری شد. پارامترهایی از قبیل طول پهنک برگ، حداکثر عرض پهنک برگ، فاصله قاعده برگ تا محل حداکثر عرض پهنک، طول دم­برگ، تعداد رگ­برگ، تعداد دندانه، فاصله دندانه­ها، طول و عمق دندانه و نسبت شاخص دندانه اندازه­گیری و پس از محاسبه مقدار پلاستیسیتی هر صفت در چهار جهت، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته­ ها: ضمن عدم وجود تفاوت معنی­دار میزان پلاستیسیتی بین چهار جهت تاج، نتایج حاکی از پایین بودن میزان تغییرات بسیار پایین پلاستیسیتی صفات مورد مطالعه در جهات مختلف تاج بوده است، طوری که بیش­ترین ضریب تغییرات مشاهده شده مربوط به صفت حداکثر عرض پهنک (% ۲۹/۴) بوده است. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که به جز فاصله قاعده برگ تا محل حداکثر عرض پهنک، هیچ کدام از پارامترهای مورد مطالعه از برگ درختان شاه بلوط در چهار جهت تاج تفاوت معنی­داری از خود نشان نمی­دهد. نتیجه گیری: ضمن تایید میزان انعطاف­پذیری پایین در خصوصیات مورفولوژیک برگ گونه شاه بلوط در مقابل شرایط نوری، نتایج کلی حاکی از آن است که برای ارائه راهکارهای مدیریتی صحیح به مدیران جنگل در راستای حفظ و توسعه این توده­های با ارزش، مطالعه سایر نیاز­های اکولوژیک الزامی است. 

کلیدواژه ها:

شاه بلوط ، پلاستیسیتی ، رژیم نوری ، صفات مورفولوژیک برگ