ارزیابی و مقایسه شاخص های رویه ای و محتوایی توسعه پایدار در مناطق ۷ و ۲۲ تهران

چکیده زمینه و هدف: رشد روزافزون جمعیت و در پی آن بحران­های روبه­تزاید زندگی شهری، اصل توسعه پایدار را بیش از پیش در کانون توجه قرار می­دهد، ضمن آن که مشاهده عدم تعادل­ها در زندگی شهری نشان از عدم تحقق شاخص های پایداری دارد. آن چه که در اغلب نگرش­ها و روش های ارزیابی پایداری دیده می­شود، توجه صرف به ابعاد محتوایی یعنی شاخص های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی است. اما در بسیاری از جوامع با وجود منابع غنی و کیفیت بالای زیست محیطی و هم چنین سطح مطلوب اجتماعی و اقتصادی باز هم شاهد ناکامی­ها و کمبودهایی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار بوده­ایم. لذا به نظر می­رسد، بازبینی مجدد ابعاد و شاخص های پایداری و جامع­نگری بیش تر در این زمینه، بتواند راهکاری تازه پیش روی جوامع بگشاید. هدف این مقاله، ارزیابی پایداری توسعه شهری در دو منطقه ۷ و ۲۲ تهران با رویکردی متفاوت و با در نظرگیری ابعاد و جوانب پایداری در دو بخش محتوایی و رویه­ای است. بخش محتوایی شامل شاخص­های زیست­محیطی، اقتصادی و اجتماعی است که در واقع این شاخص ها در بطن جامعه بوده و وابسته به عوامل دیگری در جامعه تغییر می­کنند و متاثر از سیاست­های توسعه پایدار هستند. گروه دیگر شاخص­ها که اغلب در ارزیابی توسعه پایدار مورد غفلت واقع شده­اند گروه شاخص های رویه­ای هستند که در واقع متشکل از مجموعه شاخص هایی بوده که به صورت مستقل عمل کرده و مبین فرایند سیاست­ها در یک جامعه می­باشند. روش بررسی: در این زمینه از روش های مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی، مشاهدات میدانی، پرسش نامه و مصاحبه استفاده شده و داده­های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و روش­های آماری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان می­دهد، منطقه ۲۲ از نظر هر دو گروه شاخص­های محتوایی و رویه­ای نسبت به منطقه ۷ در وضعیت مطلوب­تری قرار دارد. بحث و نتیجه­گیری: منطقه ۲۲ با برخورداری از سرمایه­گذاری­های نسبتا گسترده مدیریت محلی (شهرداری منطقه) در زمینه توسعه پایدار به پشتیبانی از ظرفیت­های موجود منطقه پرداخته و لذا علاوه بر ارتقاء سطح کیفی مدیریت و حکومت محلی در منطقه، ظرفیت­سازی­های گوناگون و در نتیجه ارتقاء سطح جامعه مدنی را سبب گردیده است.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، ارزیابی پایداری ، شاخص های محتوایی ، شاخص های رویه ای ، جامعه مدنی ، حکومت محلی ، مناطق ۷ و ۲۲ تهران