واکاوی همدیدی بارش های تندری مخرب مشهد
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 94
فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ESTJ-21-12_017
تاریخ نمایه سازی: 19 مهر 1400
چکیده مقاله:
زمینه و هدف: توفانهای تندری جزو پدیدههای مخرب آب و هوایی محسوب میشوند که شناخت سازوکار، تکوین و توسعهی توفانهای یادشده میتواند کمک ویژهای را در جهت مقابله و کاهش خسارات ایفا کند. روش بررسی: در پژوهش حاضر به بررسی توفانهای تندری با بارش بیش از ۱۰ میلیمتر ایستگاه سینوپتیک مشهد در یک دوره آماری ۶۱ ساله (۲۰۱۰ -۱۹۵۱) پرداخته شده است. بدین ترتیب ابتدا کدهای مربوط به رخداد پدیده توفان تندری و سپس بارشهای بیشتر از ۱۰ میلیمتر مربوط به این پدیده استخراج و در ادامه دادههای روزانهی میانگین فشار تراز دریا از سری دادههای بازکاوی شدهی NCEP/NCAR در ۱۲ روز مورد نظر برداشت شد. در نهایت با روش تحلیل مولفهی مبنا (PCA) و تحلیل خوشهای، الگوهای گردشی تراز دریا که در ایجاد بارشهای تندری نقش ایفا میکردند، طبقهبندی گردیدند. یافتهها: با بررسیهای صورت گرفته مشخص گردید که بارشهای تندری مشهد از دو الگوی کلی پیروی کرده است. الگوی اول، در فشار تراز دریا، هستهای از سامانهی کمفشاری بر فراز کشور ایران شکل گرفته که با حرکت چرخندی رطوبت موردنیاز بارش تندری را از منابع رطوبتی جنوب کشور تامین و در ترازهای فوقانی(۸۵۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکالی) نیز قرارگیری جلوی ناوه بادهای غربی بر فراز منطقه مورد پژوهش موجب رخداد بارش تندری گردیده است. الگوی دوم، سامانهی سودانی در جهت جنوبغربی – شمالشرقی گسترش یافته و با عبور از فراز دریای عمان و خلیج فارس موجب فرارفت رطوبت به سمت منطقه مورد مطالعه شده و در تراز ۸۵۰ و به ویژه ۵۰۰ میلی باری قرارگیری جلوی ناوه بادهای غربی بر فراز منطقه مورد مطالعه عامل دینامیکی صعود را فراهم و تشدید و در پی آن به بارش تندری منجر گردیده است. بحث و نتیجهگیری: رخداد توفانهای تندری و به ویژه بارشهای تندری شدید و مخرب به وجود هوای مرطوب در مجاورت سطح زمین (مثلا نم ویژه ۱۰ گرم بر کیلوگرم و بیشتر)، و وجود ناپایداری در لایههای میانی وردسپهر بستگی دارد، مطالعه و مقایسه های انجام گرفته در رابطه با الگوهای متفاوت نشان داد که عوامل یادشده در الگوهای موجود نقش اصلی را ایفا میکنند. بررسی نقشههای وزش رطوبتی و نمویژهی الگوهای متفاوت در ترازهای مختلف جوی نشان میدهد که منابع رطوبتی بارشهای تندری صورت گرفته در منطقه پژوهش دریای عرب، دریای سرخ، خلیج فارس و دریای عمان است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
فرامرز خوش اخلاق
دانشیار آب و هواشناسی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمدحسن ماهوتچی
دکتری آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران (مسئول مکاتبات).
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :