پهنه بندی شاخص آسیب پذیری ساختاری ناشی از تغییر اقلیم (SVCCI) (مطالعه موردی استان کردستان)

زمینه و هدف : نوسانات اقلیمی آینده یکی از بزرگ­ترین چالش­های پیش روی بشر است که اثرات بسیار شدیدی بر بخش کشاورزی می­گذارد. یکی از روش­های بررسی میزان خسارت های ناشی از اقلیم  بوجود آمده، محاسبه شاخص آسیب­پذیری ساختاری ناشی از تغییر اقلیم یا شاخص (SVCCI) است. در این پژوهش محاسبه این شاخص در سطح استان کردستان مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی : در این مطالعه با استفاده از داده­های ۱۱ ایستگاه هواشناسی در بازه زمانی ۱۳۹۵ – ۱۳۸۰ برای ۱۰ شهرستان استان کردستان، شاخص مورد محاسبه قرار گرفت. برای محاسبه اجزای شاخص نیاز به محاسبه شاخص بارش، شاخص خشکی و تبخیر و تعرق پتانسیل در منطقه است. در ادامه برای هر یک از اجزای شاخص، روند و بی­ثباتی در روند با آزمون ناپارامتری من کندال مورد بررسی قرار گرفت. سپس نسبت به وزن­دهی به روش­های مختلف اقدام شد و در نهایت با توجه به متفاوت بودن واحدهای اجزای شاخص هر یک از اجزا به کمک معادله (CN) مولفه­ها نرمال شدند و  بر اساس نتایج حاصل از محاسبه شاخص، آسیب­پذیرترین مناطق در استان کردستان نسبت به نوسانات عوامل اقلیمی شناسایی شدند.   یافته­ها : نتایج حاصل از محاسبه این شاخص نشان داد که مقدار متوسط شاخص در شهرستان­های استان کردستان ۴۱/۵۱ می­باشد. در این بین شهرستان دهگلان بیش­ترین مقدار آسیب­پذیری و شهرستان سروآباد کم­ترین مقدار آسیب­پذیری را نسبت به نوسانات عوامل اقلیمی دارند.  بحث و نتیجه­گیری :  هدف از این پژوهش، ارایه یک روش برای تهیه نقشه آسیب­پذیری اقتصادی ناشی از نوسانات اقلیمی است که بسته به در دسترس بودن و قابلیت اطمینان داده­ها می­تواند مبنایی برای برنامه­ریزی آینده باشد. تا تصمیم­گیرندگان بتوانند به توسعه خط­مشی­هایی در مقیاس شهرستانی بپردازند تا کنترل بیش­تری بر آسیب­پذیری ناشی از تغییر اقلیم داشته باشند.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی ، شاخص آسیب پذیری (SVCCI) ، تغییر اقلیم ، کردستان