بررسی تحمل به شوری و میزان جذب املاح گیاه گاوزبان (Borago officinalis L.)

با توجه به اهمیت دارویی گیاه گاوزبان و فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، این تحقیق طی دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول با هدف تعیین حدود مقاومت به شوری و شناسایی مکانیزم آن اجرا شد و تیمارهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح شاهد، ۴، ۸، و۱۲ دسی زیمنس بر متر بود. صفات اندازه گیری شده شامل صفات کمی (درصد سبز شدن، وزن خشک ریشه، گل آذین و ساقه- برگ، ارتفاع، نسبت وزن اندام هوایی به ریشه، تعداد گل و تعداد برگ در هر بوته) و صفات کیفی (درصد موسیلاژ، خاکستر کل، سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) در مرحله گلدهی کامل گیاه بود. نتایج نشان داد شوری، کاهش معنی داری در درصد سبز شدن بذرها، ارتفاع و تعداد گل ایجاد کرده و بر وزن خشک ریشه، ساقه- برگ و گل آذین، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی و تعداد برگ تاثیر معنی داری ندارد. همچنین نتایج نشان داد شوری، کاهش معنی داری در میزان موسیلاژ، پتاسیم و کلسیم موجود در بافت گیاهی گیاه گاوزبان ایجاد کرده و سبب افزایش معنی داری در میزان سدیم، کلر و خاکستر کل بافت گیاهی گاوزبان می شود. آزمایش دوم به منظور بررسی میزان جذب املاح از خاک توسط گیاه گاوزبان انجام گرفت و تیمارهای آزمایش شامل زمان نمونه برداری از خاک (قبل و بعد از کشت گیاه) بود. صفات اندازه گیری شده شامل مقادیر یونهای سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در خاک قبل و بعد از کشت گیاه گاوزبان بود. نتایج حاکی از کاهش معنی داری در میزان سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم موجود درخاک بعد از کشت گیاه گاوزبان می باشد. با توجه به عدم تاثیر شوری بر وزن خشک و سایر پارامترهای گیاه و با توجه به محتوای بالای سدیم، کلر و خاکستر کل در بافت گیاهی و همچنین کاهش محتوای یونهای سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در خاک، می توان گفت گاوزبان گیاهی مقاوم به شوری بوده که قادر به جذب این یونها از خاک می باشد و می توان از این گیاه برای خارج ساختن این یونها از خاک و اصلاح خاکهای شور و قلیا استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

گاوزبان ، شوری ، مقاومت ، موسیلاژ ، جذب