تاثیر اندازه ذرات، روش و مدت زمان اسانس گیری بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه Pimpinella affinis Ledeb.

ترکیب های لیمونن، ترانس-آلفا-برگاموتن، گایجرن، المیسین و جرماکرن B کاربردهای فراوانی در فرمولاسیون فرآورده های دارویی، آرایشی و بهداشتی و عطرسازی دارند که در اسانس گیاه Pimpinella affinis Ledeb. (گونه بومی ایران و ترکیه) یافت می شوند. در این تحقیق، اندام های هوایی گیاه در مرحله گلدهی و بذردهی از ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در دمای آزمایشگاه، با سه روش: تقطیر با آب و بخار، تقطیر با آب و تقطیر با بخار مستقیم، مطابق آزمون های طراحی شده توسط روش آماری تاگوچی با سه عامل روش، زمان و اندازه ذره ای در سه سطح اسانس گیری گردید تا تاثیر کمی و کیفی عامل ها بر روی اسانس مشخص شود. سپس بازده استخراج اسانس برای هر کدام محاسبه شد و ترکیب های موجود در اسانس ها توسط کروماتوگرافی گازی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی و درصد ترکیب های تشکیل دهنده آنها تعیین شد. بررسی میانگین داده ها (بازده اسانس ها) نشان داد که اندازه مش ۲۰ در روشهای تقطیر با بخار و تقطیر با آب مقادیر بیشتری از ترکیب های لیمونن، ترانس-آلفا-برگاموتن و گایجرن حاصل می شود. برای المیسین و جرماکرن B اندازه مش۴۰، روش تقطیر با بخار و زمان ۵/۲ ساعت بهترین نتیجه را می دهد. بیشترین بازده اسانس در روش تقطیر با آب و بخار با اندازه مش ۲۰ و کمترین نیز در همین روش با مش ۱۴ می باشد. بنابراین، با انتخاب شرایط اسانس گیری می توان به درصد دلخواه از میزان اسانس و ترکیب مورد نظر دست یافت.

کلیدواژه ها:

Pimpinella affinis Ledeb ، اسانس ، لیمونن ، ترانس-آلفا-برگاموتن