تاثیر روشهای مختلف خشک کردن بر کمیت و کیفیت اسانس آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze)

آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) گیاهی دارویی، چندساله و متعلق به خانواده نعناع می باشد. اسانس این گیاه منبع غنی از متیل کاویکول و دارای خواص ضدقارچی و ضدباکتریایی می باشد. به منظور بررسی تاثیر روشهای مختلف خشک کردن بر درصد و اجزای تشکیل دهنده اسانس آگاستاکه، برگ های این گیاه در مرحله گلدهی کامل برداشت شده و با چهار روش مختلف (سایه، خورشید، آون با دماهای ۴۰، ۶۰ و ۸۰ درجه سانتی گراد و مایکروویو با توان های ۱۸۰، ۳۶۰، ۵۴۰، ۷۲۰ و ۹۰۰ وات)، در قالب طرح کاملا تصادفی و با چهار تکرار خشک شدند. فرایند خشک کردن تا زمانی که محتوای رطوبت نمونه ها به ۱۱/۰ بر پایه وزن خشک رسید، ادامه یافت. اسانس برگ های خشک شده به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد. برای شناسایی اجزاء تشکیل دهنده اسانس، نمونه های اسانس با استفاده از دستگاه های GC و GC/MS مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روشهای خشک کردن تاثیر معنی داری بر زمان خشک کردن و درصد اسانس داشتند. به طوری که کمترین (۴ دقیقه) و بیشترین (۶۴ ساعت) زمان خشک کردن به ترتیب مربوط به روشهای خشک کردن در مایکروویو ۹۰۰ وات و سایه بود. همچنین بیشترین (۵۱/۱%) و کمترین (۵۶/۰%) درصد اسانس به ترتیب در روشهای سایه و مایکروویو ۹۰۰ وات مشاهده شد. نتایج آنالیز اسانس نشان داد که متیل کاویکول جزء غالب اسانس این گیاه بود که مقدار آن از ۱/۸۳% در روش سایه تا ۶/۹۴% در مایکروویو ۷۲۰ وات متغیر بود. در مجموع یافته های این تحقیق نشان داد که روش خشک کردن در سایه با وجود طولانی بودن زمان خشک کردن، بهترین تیمار بود. اما اگر هدف خشک کردن سریع و بدست آوردن اسانسی با درصد بالای متیل کاویکول باشد، روش خشک کردن در آون ºC۴۰ یا مایکروویو در توان های پایین قابل توصیه است.

کلیدواژه ها:

آگاستاکه (Agastache foeniculum [Pursh] Kuntze) ، خشک کردن ، اسانس ، مایکروویو ، آون ، متیل کاویکول