تحلیل ویژگی های روزهای شرجی در ایران

پدیده شرجی به­ واسطه اثر ترکیبی دما و رطوبت بالا رخ می­ دهد و همواره باعث بروز مشکلاتی برای فعالیت­های انسانی می­ شود. در پژوهش­های قبلی، این پدیده در مناطق محدودی از کشور و با تعداد شاخص­های کمتری مطالعه شده است. این پژوهش با هدف بررسی فراوانی، تداوم و شدت روزهای شرجی در سرتاسر ایران با سه شاخص شدت شرجی، فشار بخار آب جزئی و گرمایش به انجام رسیده است. به این منظور داده های روزانه دما و رطوبت نسبی ۱۰۱ ایستگاه سینوپتیک کشور در یک دوره زمانی ۲۸ساله (۲۰۱۴-۱۹۸۷) جمع ­آوری و با سه شاخص یادشده مطالعه شد. نتایج تحقیق نشان داد دو شاخص شدت شرجی و فشار بخار آب جزئی برای تبیین شرایط شرجی در ایران مناسبند و برونداد آنها تفاوت محسوسی با یکدیگر ندارد. اما شاخص گرمایش به نتایج مطلوب منتهی نشد. بر اساس شاخص منتخب، یعنی شاخص شدت شرجی، سواحل جنوب و سپس سواحل شمال کشور، بیشترین فراوانی، تداوم و شدت شرجی را دارند. اما در سایر نقاط کشور شرایط شرجی حاکم نیست و به طور میانگین حتی یک روز با شرایط شرجی مشاهده نمی­ شود. در سواحل جنوب، به دلیل حاکمیت پرفشار آزور، وضعیت شرجی زودتر از سایر نقاط کشور، در روز ۱۴ فروردین آغاز می شود و با تداوم ۷ ماه و ۱۱ روز، در ۲۵ آبان خاتمه می یابد. اما در سواحل شمالی کشور، با یک تاخیر ۴۸روزه، از ۱ خرداد آغاز و با تداوم تقریبی ۴ ماه و ۱۹ روز، در ۲۰ مهر خاتمه می یابد. بندر چابهار در ساحل دریای عمان با ۲۹۱ روز شرجی که ۱۶۰ روز آن وضعیت شرجی بسیار شدید را داراست، بالاترین و بندر آستارا در سواحل خزر با ۱۲۶ روز پایین ترین تعداد روزهای شرجی را دارا هستند. در سواحل شمالی، وضعیت شرجی بسیار شدید دیده نمی­ شود. روند سالانه تعداد روزهای شرجی در هیچ ایستگاهی معنی­ دار نیست.

کلیدواژه ها:

Sultry ، Temperature ، Relative Humidity ، Sultry Indices ، Iran ، شرجی ، دما ، رطوبت نسبی ، شاخص های شرجی ، ایران