اثر علف کش تری فلورالین بر القاء پلی پلوئیدی و تغییرات کروموزومی سلول های مریستمی ریشه شنبلیله (Trigonella foenum- graecum)

شنبلیله (L. Trigonella foenum-graecum) گیاهی یک ساله و علفی از خانواده بقولات می-باشد و به عنوان یک گیاه دارویی، زراعی و مرتعی حائز اهمیت فراوان است. به منظور مطالعه اثر تری فلورالین بر القاء پلی پلوئیدی و بررسی تاثیر این ماده بر خصوصیات سیتوژنتیکی سلول های مریستمی ریشه گیاه دارویی شنبلیله، تعدادی بذر در انکوباتور کشت و پس از جوانه زنی بذرها، از مریستم انتهایی ریشه برای مطالعات کاریوتیپی استفاده شد. جهت تیمار کردن بذرها از محلول تری فلورالین ۴۸ درصد با غلظت های ۵/۷، ۱۵ و ۵/۲۲ میکرومولار در دو مدت زمان ۱۲ و ۲۴ ساعت و برای بررسی خصوصیات سیتوژنتیکی از روش تحلیل تصویری استفاده شد. تعداد کروموزوم پایه در گونه مورد بررسی ۸X= بود. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد بین غلظت های تریفلورالین، مدت زمان القاء و اثر متقابل غلظت × زمان القاء در ایجاد پلی پلوئیدی وجود داشت. بیشترین درصد القای پلی پلوئیدی، به دنبال غوطه وری گیاهچه ها در غلظت ۵/۲۲ میکرومولار در مدت زمان ۲۴ ساعت به دست آمد. تجزیه واریانس داده های مربوط به مشخصات کروموزوم ها در قالب طرح کاملا تصادفی نشان دهنده اختلاف معنی دار بین کاریوتیپ ها در سطح احتمال یک درصد بود. تری فلورالین به شدت بر طول کروموزوم و در نتیجه بر کاریوتیپ گیاه اثر گذاشت، به طوری که بلندترین کروموزوم ها متعلق به کاریوتیپ نمونه شاهد و کوتاه ترین کروموزوم ها پس از تیمار با تری فلورالین مشاهده شدند. پس از اعمال تیمار از درصد کروموزوم های ساب متاسانتریک کاسته و به درصد کروموزوم های متاسانتریک اضافه شد.

کلیدواژه ها:

کروموزوم ، تغییرات سیتوژنتیکی ، القاء پلی پلوئیدی ، تری فلورالین ، شنبلیله