بررسی ترکیب پذیری و هتروزیس خصوصیات فنولوژیکی، مرفولوژیکی و عملکرد دانه لاین های اصلاح شده آفتابگردان در کشت تابستانه از طریق تجزیه لاین در تستر

  به منظور تهیه دورگ ­ های جدید و ارزیابی ترکیب­پذیری عمومی لاین­ها و قابلیت ترکیب خصوصی تلاقی­ها، هشت لاین اینبرد نرعقیم و شش لاین بازگردان باروری آفتابگردان متحمل به بیماری پلاسموپارا در قالب طرح ژنتیکی لاین در تستر تلاقی داده شدند. تعداد ۴۸ دورگ F۱ حاصل به همراه والدها و دو شاهد هیبرید آذرگل و SHF۸۱-۸۵ در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمارها برای کلیه صفات از جمله ارتفاع بوته، طول دوره رویش، طول دوره گلدهی، عملکرد دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد روغن دارای اختلاف معنی­دار بودند. تجزیه واریانس ترکیب­پذیری به روش طرح تلاقی II کامستاک و رابینسون نشان داد که اثر ژنوتیپ و هیبریدها و اثر متقابل لاین در تستر برای برای کلیه صفات معنی­دار گردید. برای ارتفاع بوته، بازگردان باروری RF۸۱-۲۵ و اینبرد لاین AF۸۰- ۴۸۸/۱/۲/۱ برای طول دوره رویش، بازگردان باروری RF۸۱-۳۰ و اینبرد لاین AF۸۰-۵۳۳/۱/۱/۱ دارای قابلیت ترکیب عمومی منفی و معنی­داری برای طول دوره گلدهی، بازگردان باروری RF۸۱-۳۰ و اینبرد لاین AF۸۰- ۴۶۰/۲/۱/۱ برای تعداد دانه در طبق بازگردان باروری RF۸۱-۲۵ و اینبرد لاین AF۸۰-۴۸۸/۱/۲/۱ برای عملکرد دانه و عملکرد روغن، بازگردان باروری RF۸۱-۱۵۰/۱ و اینبرد لاین AF۸۰-۶۹۲۰ دارای قابلیت ترکیب عمومی مثبت و معنی­داری بودند. تلاقی AF۸۰-۴۶۰/۲/۱/۱ × RF۸۱-۲۵ و AF-۶۹۳۷ RF۸۱-۳۰ برای عملکرد دانه و عملکرد روغن دارای ترکیب ­ پذیری مثبت معنی­دار بالائی بودند. بیشترین مقدار هتروزیس برای عملکرد دانه مربوط به تلاقی AF۸۰-۶۹۲۰ RF۸۱-۲۵ بوده است.

کلیدواژه ها:

آفتابگردان ، ترکیب پذیری عمومی و خصوصی ، طرح لاتیس ، عملکرد روغن