تعیین بهترین مدل های برآورد نفوذ در کاربری های مختلف، به منظور مدیریت بهینه حوزه های آبخیز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کاکاشرف، استان لرستان)

فرآیند نفوذ آب به خاک، یکی از مهم­ترین اجزای چرخه هیدرولوژی است. از سوی دیگر، اندازه­گیری آن دشوار، زمان­بر و پرهزینه می­باشد. مدل­های نفوذپذیری، نقش مهمی را در مدیریت منابع آب به عهده دارند. بنابراین، انواع مختلفی از این مدل­ها، با درجات مختلفی از پیچیدگی، برای رسیدن به این هدف، توسعه یافته­اند. بدین منظور این تحقیق با هدف تعیین بهترین مدل برآورد نفوذ در کاربری­های مرتع، جنگل و زراعت، در حوزه آبخیز کاکاشرف واقع در استان لرستان، انجام شد. در این پژوهش، اندازه­گیری نفوذ با استفاده از روش استوانه­های مضاعف صورت گرفته و مدل­های فیلیپ، هورتون، گرین- آمپت، کوستیاکوف و سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS)، نیز برای تخمین نفوذ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در کاربری مرتع، تمام پارامترهای نفوذ (نفوذ تجمعی، سرعت نفوذ نهایی، متوسط سرعت نفوذ و زمان تا لحظه تثبیت نفوذ)، کم­تر از کاربری­های جنگل و زراعت، بوده است. همچنین در مورد مقایسه مدل­ها، در کاربری مرتع، مدل سازمان حفاظت خاک آمریکا، با ضریب کارایی نش- ساتکلیف ۹۱۰/۰ و ضریب تبیین ۹۱۵/۰ و در کاربری­های جنگل و زراعت، مدل فیلیپ با ضریب کارایی نش به ترتیب ۸۵۰/۰ و ۷۸۴/۰، به عنوان برترین مدل­ها در هرسه کاربری و نیز مدل هورتون، ضعیف­ترین مدل در هر سه کاربری انتخاب شد.

کلیدواژه ها:

Double Rings ، Kakasharaf Watershed ، Land Use ، Infiltration ، نفوذپذیری ، کاربری اراضی ، استوانه های مضاعف ، حوزه آبخیز کاکاشرف