شبیه سازی رسوب معلق روزانه و بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی بر آن در حوزه آبخیز گل گل، ایلام

در این مطالعه توانایی مدل هیدرولوژیکی-توزیعی WetSpa در شبیه­سازی غلظت رسوب معلق در گام زمانی روزانه با استفاده از داده­های اقلیمی یک دوره آماری هفت ساله شامل: بارش، دما، تبخیر، دبی و رسوب معلق و استفاده از سه نقشه مرجع DEM، بافت خاک و کاربری اراضی با اندازه سلول ۲۵ متری مورد بررسی قرار گرفت. همچنین با اجرای مدل با تغییر نقشه کاربری، تاثیرات تغییر کاربری اراضی روی تغییرات رسوب حوزه آبخیز گل­گل به منظور برنامه­ریزی و مدیریت حوزه آبخیز بررسی شد. نتایج نشان داد که مدل WetSpa قابلیت مناسبی در شبیه­سازی غلظت رسوب معلق را در گام زمانی روزانه دارا می­باشد. به طوری که معیار ارزیابی ناش-ساتکلیف برای شبیه­سازی غلظت رسوب معلق ۴۵/۶۷ درصد به دست آمد، که نتیجه قابل قبولی می­باشد، همچنین نتایج نشان داد که با تغییر کاربری اراضی جنگلی و کشت آبی-باغی از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۳ روند کاهشی به­ترتیب به میزان ۵۰۲/۳۳۲۲ و ۳۸۶/۳۹۳۴ هکتار و اراضی مرتعی و کشت دیم روند افزایشی به­ترتیب به میزان ۹۹/۳۹۴۲ و ۹/۳۳۱۳ هکتار را نشان می­دهند. نتایج نشان داد که میانگین رسوب روزانه، رسوب ویژه سالانه و آورد رسوب سالانه با تغییر کاربری از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۳ افزایش یافته است. نتایج حاصل از آنالیز آماری هم نشان داد که تغییر کاربری اراضی در سطح معنی­داری یک درصد بر غلظت رسوب معلق در منطقه مورد مطالعه تاثیر دارد، به طوری که میانگین رسوب سالانه از ۱۴۱/۱ گرم بر لیتر در سال ۱۹۸۸ به ۱۷۱/۱ گرم بر لیتر در سال ۲۰۱۳ رسید، که به طور متوسط در هر هکتار باعث افزایش ۸۱۸۹/۶۳ کیلوگرم رسوب شده است.

کلیدواژه ها:

GolGol Watershed ، Land use Change ، Spatially-distributed Hydrological ، WetSpa Model ، Sediment Simulation ، مدل هیدرولوژیکی-توزیعی ، شبیه سازی ، تغییر کاربری ، آنالیز آماری ، حوزه آبخیز گل گل