واکاوی وقف و کارکردهای اقتصادی آن در آموزه های قرآنی

اسلام به گونهای اساسی و ریشهای تمام نیازهای جامعه و پیرامون خود را بررسیکرده و راه حل آنها را هم ارئه نموده است که ضامن گسترش عدالت و مساوات است. از سنتهای حسنهای که دین مبین اسلام در جهت جبران کاستیها، محرومیتها، زدودن هاله های نومیدی، از بین بردن تبعیضها، رفع فواصل فاحش طبقاتی و مهمتر از همه استقرار نظامی متعادل بر اساس عدل و قسط در جامعه ارائه داشته »وقف« است. از طرفی میل به جاودانگی در سرشت بشر به صورت خدادادی نهفته است و آدمی همواره برای جاودانه زیستن و نیکوکارشدن کوشیده است. یکی از اموری که میتواند تا حدودی پاسخگوی این خواسته درونی انسان باشد، یادگاری ماندگار و صدقه ای جاوید همچون وقف است؛ و قطعا وقف در گذشته های بسیار دور و در تمدنهای کهن ریشه دارد. با این وجود از بابت اهمیت این موضوع باید به بررسی دقیق پیشینه وقف در اسلام، ابعاد و کارکردهای مختلف آن پرداخته شود که دیدگاه قرآن و روایات معصومین همچنین اندیشه بزرگان اسلام همچون امام خمینی(ره) نیز در این بررسی حائز اهمیت است. کارکردهای وقف را میتوان در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی برشمرد. آبادی شهرها و روستاها، احداث مراکز بهداشت، احداث ابنیه فرهنگی، گسترش دانش و فنون گوناگون، ایجاد عدالت اجتماعی، تقویت روحیه اجتماعی، تقویت و توسعه برنامه های مذهبی و احیا و ترویج ارزشهای انقلابی و اسلامی همه تنها بخشی از کارکردهای مهم و تاثیرگذار این سنت حسنه میباشد. در مقاله حاضر به بررسی وقف و کارکردهای اقتصادی آن پرداخته میشود.

کلیدواژه ها:

وقف ، کارکرد ، اقتصاد اسلامی ، قرآن کریم.