ارزیابی شاخص های تنوع بتا در شناسایی تغییرات ترکیب پوشش گیاهی جامعه شمشاد (Buxus hyrcana Pojark.) در جنگل های هیرکانی

     پژوهش ­ها درزمینه تنوع بتا منجر به ارائه شاخص های فراوانی شد. گوناگونی شاخص های مزبور باعث سردرگمی در استفاده از آنها است. این پژوهش به دنبال ارزیابی و تعیین روابط بین ۱۸ شاخص مختلف تنوع بتا بر اساس مقادیر داده های حضوروغیاب ترکیب پوشش گیاهی جوامع شمشاد هیرکانی در دو استان گلستان و مازندران بود. نتایج طبقه­بندی به روش خوشه ­ای نشان داد که شاخص­های ۱۸ گانه مزبور را می توان در چهار گروه طبقه بندی کرد. ارزیابی گروه های حاصل از روش خوشه بندی توسط تجزیه تطبیقی قوس گیری شده (DCA) نشان داد که شاخص های چهار گروه تجزیه خوشه ای در سه گروه مجزا قابل تفکیک می باشند. بررسی انطباق گروه های به دست آمده از تحلیل تشخیص بر مبنای مقادیر شاخص های تنوع بتا با تعداد چهار اتحادیه گیاهی که با روش سنتز جدولی براون- بلانکه شناسایی شدند، انطباق ۱/۶۴ درصد را نشان داد. همچنین نتایج تحلیل تشخیص مشخص کرد که از میان ۱۸ شاخص تنوع بتا که در تحلیل تشخیص وارد شدند، تنها هفت شاخص Bm، Bc، B-۲، Brlb، Bco، BI و Be در توابع تشخیص قرارگرفته که از این تعداد چهار شاخص Bm، Bc، BI و Be همبستگی تطبیقی بالایی با سه تابع تحلیل تشخیص داشتند. به طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که بسیاری از شاخص ­های تنوع بتا که بر اساس داده های حضور و غیاب محاسبه می­ شوند، عملکرد مشابهی دارند و مقادیر عددی این شاخص ها ابزاری مناسب برای شناسایی جوامع گیاهی است به شرطی که عمل­کرد حضور و غیاب گونه ها در این جوامع گیاهی بالا باشد.

کلیدواژه ها:

Plant biodiversity ، cluster analysis ، vegetation classification ، species turnover ، تنوع زیستی گیاهی ، تحلیل خوشه­ ای ، طبقه­ بندی پوشش گیاهی ، عمل­کرد گونه­ ها