تاملات تاریخی و متن شناختی در رساله نیروزیه

نیروزیه رساله ای است منسوب به ابن سینا که موضوع آن تفسیر قرآن کریم است. ابن سینا در این رساله براساس اصول فلسفی خود و نیز حساب جمل، تلاش کرده است تا حروف مقطعه قرآن را تفسیر کند. با توجه به اینکه عدم ذکر این رساله در برخی کتب تراجم قدیمی موجب بروز تردید در انتساب این رساله شده است، تحقیق در بررسی انتساب این رساله به ابن سینا و سپس بررسی تاریخ احتمالی تالیف آن ازجمله ابعاد پژوهشی مهم در مورد این رساله است. ابن سینا در ابتدای این رساله طی مقدمه ای بیان می کند که آن را به رسم هدیه نوروزی به شخصی با لقب الشیخ الامیر هدیه کرده است. مهدی الیه این رساله، به طورقطع روشن نیست، اما براساس شواهد تاریخی و شواهد موجود در متن، می توان اشخاصی از معاصران و نزدیکان ابن سینا را به عنوان مهدی الیه احتمالی بررسی کرد. در میان این اشخاص، احتمال مهدی الیه بودن ابوعبدالله برقی از دیگران قوی تر است. بر این اساس، ابن سینا این رساله را تقریبا در حدود سال های ۳۸۷۳۹۲ه، یعنی زمان اقامتش در بخارا تالیف کرده است؛ بررسی­های متن شناختی نیز نشان می­دهد که محتوای رساله با سایر آثار ابن ­سینا هماهنگ است و اصطلاحات کلیدی رساله همچون اصطلاح خاص او برای خداوند و نیز اصطلاحات خاص او برای بیان مراتب خلقت و تقریر نظریه صدور، انتساب رساله نیروزیه را به ابن­ سینا تایید می­ کند.

کلیدواژه ها:

ابن سینا ، تفسیر قرآن ، حروف مقطعه رساله نیروزیه ، نظریه صدور