بررسی کم آبیاری بر روی عملکرد دانه و روغن محصولات مهم دانه های روغنی استان کرمانشاه

کاهش میزان بارندگی طی سالهای اخیر و نیز استفاده بی رویه از منابع موجود آب منجر به کاهش شدید سطح آبهای زیر زمینی و حجم آبهای سطحی در استان کرمانشاه شده است. بخش کشاورزی بیشترین مصرف کننده آب در کشور بوده و با اعمال مدیریت مناسب آبیاری می توان حجم عظیمی از آب را صرفه جویی نمود. بمنظور دستیابی به مصرف بهینه آب در زراعت گیاهان روغنی در استان کرمانشاه این بررسی بر روی دو گیاه آفتابگردان و کلزا در معاونت  موسسه تحقیقات کشاورزی دیم در سال زراعی ۹۰-۱۳۸۹ به اجرا در آمد. در این پژوهش سه رقم و هیبرید از هر گیاه در پنج رژیم آبیاری شامل بدون آبیاری، یک بار آبیاری در مرحله غنچه دهی، دو بار آبیاری (مراحل غنچه دهی و شروع گلدهی)، سه بار آبیاری (مراحل غنچه دهی، شروع و پایان گلدهی) و چهار بار آبیاری (مراحل غنچه دهی، شروع و پایان گلدهی و پر کردن دانه) در آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که آبیاری تاثیر مهمی در عملکرد و اجزاء عملکرد هر دو محصول داشت. و در گیاه آفتابگردان برای استفاده بهینه از آب می بایست استراتژی آبیاری قبل از کاشت مشخص گردد یعنی درهر منطقه تعداد آبیاری های قابل انجام در مزرعه برآورد گردد و سپس رقم یا هیبرید مناسب برای این تعداد آبیاری ها معین گردد. بطوری که برای کشت دیم و یکبار و سه بار آبیاری هیبرید آلستار بهترین عملکرد را خواهد داشت. اما اگر تنها امکان دو بار آبیاری وجود دارد بهتر است از هیبرید آذرگل استفاده شود. در مناطق دارای کمبود آب می توان
با انجام سه بار آبیاری محصول مناسبی از آفتابگردان تولید نمود به شرط آنکه هیبرید آلستار کشت شده و انجام سه بار آبیاری در مراحل غنچه دهی، شروع گلدهی و پایان گلدهی صورت پذیرد. در گیاه کلزا نیز تفاوت بین ارقام در رژیم های بدون آبیاری بهاره، یک بار آبیاری (در مرحله ساقه دهی) و دو بار آبیاری (در مراحل ساقه دهی و شروع گلدهی) زیاد نبوده و اختلاف چشمگیر عملکرد دانه و روغن تنها در آبیاری های سوم و چهارم ظاهرگردید. لذا با عنایت به این که ارقام اکاپی و اپرا بیشترین سطح زیر کشت کلزا در استان کرمانشاه را دارند باید این ارقام در مناطقی که مشکل کمبود آب داشته و قادر به انجام آبیاری کامل مزارع نیستند کشت نگردد. لذا بهتر است با اجرای آزمایشات جدید، ارقام مناسبی از کلزا برای مناطقی از استان که دارای محدویت آب در بهاره بوده و توان بیش از یک یا دو نوبت آبیاری ندارند را شناسایی نمود.