ارزیابی ترکیب های فنولیک و فعالیت آنتی اکسیدانی در برگ گونه های مختلف گل ماهور (Verbascum L.) در استان آذربایجان غربی

شناسه دیجیتال (DOR):۹۸.۱۰۰۰/۱۷۳۵-۰۹۰۵.۱۳۹۸.۳۶.۴۶۶.۱۰۱.۳.۱۵۷۵.۱۶۱۰ گل ماهور یا خرگوشک (Verbascum L.) گیاهی علفی، دوساله، دارویی و متعلق به تیره گل میمون (Scrophulariaceae) می باشد. از گل های این گیاه برای درمان ناراحتی های دستگاه تنفس استفاده می شود. در این تحقیق تنوع ژنتیکی گونه های مختلف گل ماهور جمع آوری شده از مناطق مختلف استان آذربایجان غربی براساس برخی نشانگرهای فیتوشیمیایی در راستای اهلی سازی این گیاه ارزشمند مورد بررسی قرار گرفت. تنوع فیتوشیمیایی گونه های مختلف گل ماهور براساس محتوای کاروتنوئید، بتا کاروتن، مقدار فنل کل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتی اکسیدانی (روش FRAP و DPPH) و ترکیب های فنلی (گالیک اسید، کافئیک اسید، کلروژنیک اسید، روتین، کوماریک اسید، کوئرسیتین، سینامیک اسید و آپی ژنین) به روش HPLC در اندام برگ ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که نوع گونه تاثیر معنی داری در سطح احتمال ۱% بر میزان کاروتنوئید، بتا کاروتن، فنل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و ترکیب های فنلی داشته است. بیشترین میزان کاروتنوئید کل (mg/g DW ۷۶.۲۷)، بتا کاروتن (mg/۱۰۰ g DW ۸۸/۵)، فنل کل (mg GAE/g DW ۳۲.۸۳)، فلاونوئید کل (mg QE/g DW ۷.۱۳) و فعالیت آنتی اکسیدانی به روش DPPH (µg AA/mL ۳۴.۶۶) در برگ های گونه V. sinuatum C. Kochمشاهده شد. نتایج نشان داد که برگ های گونه V. erianthum Benth. بیشترین میزان ترکیب های کلروژنیک اسید، کوئرسیتین، سینامیک اسید و آپی ژنین را دارد، در حالی که بیشترین مقدار گالیک اسید و کافئیک اسید در V. saccatum مشاهده شد. درمجموع یافته های این تحقیق نشان داد که تنوع وسیعی از گونه های گل ماهور در استان آذربایجان غربی وجود دارد. گونه های V. erianthum و V. saccatum دارای خصوصیات فیتوشیمیایی منحصر به فردی بودند که می توان از آنها برای طراحی برنامه های اصلاحی و نیز بهره برداری در صنایع داروسازی استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

تنوع فیتوشیمیایی ، خرگوشک (Verbascum L.) ، ترکیب های فنلی ، فنل کل ، فلاونوئید کل