اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب و تنیدگی مادران داری کودک با اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی

زمینه و هدف: نارسایی توجه/ فزون­ کنشی یکی از شایع­ترین اختلال­ ها در بین کودکان است که با نشانه­هایی مانند فزون­ کنشی،بیش­ برانگیختگی، حواس­پرتی، و نارسایی توجه همراه است. به دلیل مشکلاتی که این کودکان در خانواده ایجاد می­ کنند، والدین آنها به خصوص مادران از هیجان­ های منفی بسیاری مانند اضطراب و تنیدگی رنج می­برند. بنابراین، هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برکاهش تنیدگی و اضطراب مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی بود. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه ­آزمایشی با طرح پیش­آزمون - پس­آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی مادران کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون ­­کنشی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر اصفهان در سال تحصیلی ۱۳۹۶ بود که نمونه ­ای به حجم ۳۰ مادر بر اساس ملاک ­های ورود و خروج از پژوهش و با روش نمونه­گیری در دسترس، انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه جایدهی شدند (۱۵ مادر در هر گروه). هر دو گروه در دو مرحله پیش­ آزمون و پس­ آزمون با استفاده از فرم کوتاه پرسشنامه اضطراب و تنیدگی (لوی­ باند، ۱۹۹۵) مورد ارزیابی قرار گرفتند. افراد گروه آزمایش طی ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ­ای، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد دریافت کردند؛ این در حالی بود­که گروه گواه هیچ­ گونه مداخله ­ای را دریافت نکردند. داده ­های به دست آمده با آزمون تحلیل کواریانس مورد وارسی قرار گرفتند. یافته ­ها: نتایج نشان داد که پس از مداخله، میانگین نمرات اضطراب (۰/۰۱P< ، ۲۲/۱۳F=) و تنیدگی گروه آزمایش (۰/۰۱P< ، ۱۸/۱۷F=) به طور معناداری کمتر از گروه گواه بود. نتیجه­ گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان دهنده سودمندی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنیدگی و اضطراب مادران دارای کودک با اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی بود. این درمان به مادران آموزش داد تا بتوانند از افکار آزاردهنده رهایی یابند و به جای فاصله گرفتن، رویدادها را بپذیرند. پذیرش در مادران هنگامی رخ می­دهد که هیجانات در حیطه­ آگاهی باشند و به همان صورت که هستند، تجربه شوند؛ بدون آنکه تلاشی برای تغییر فراوانی یا شکل آنها انجام شود.

کلیدواژه ها:

Acceptance and commitment therapy ، stress ، anxiety ، attention deficit hyperactivity disorder ، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ، تنیدگی ، اضطراب ، اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی