فرهاد محمدی مصیری - Department of Psychology, Kashan Branch, Islamic Azad University, Kashan, Iran
محبوبه طاهر - Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
سارا مرادی - Kashan Branch, Islamic Azad University, Kashan, Iran
مهشاد معتقدی فرد - Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran

زمینه و هدف: نارسایی توجه/ فزون­ کنشی یکی از شایع­ترین اختلال­ ها در بین کودکان است که با نشانه­هایی مانند فزون­ کنشی،بیش­ برانگیختگی، حواس­پرتی، و نارسایی توجه همراه است. به دلیل مشکلاتی که این کودکان در خانواده ایجاد می­ کنند، والدین آنها به خصوص مادران از هیجان­ های منفی بسیاری مانند اضطراب و تنیدگی رنج می­برند. بنابراین، هدف این پژوهش بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برکاهش تنیدگی و اضطراب مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی بود. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه ­آزمایشی با طرح پیش­آزمون - پس­آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی مادران کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون ­­کنشی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر اصفهان در سال تحصیلی ۱۳۹۶ بود که نمونه ­ای به حجم ۳۰ مادر بر اساس ملاک ­های ورود و خروج از پژوهش و با روش نمونه­گیری در دسترس، انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه گواه جایدهی شدند (۱۵ مادر در هر گروه). هر دو گروه در دو مرحله پیش­ آزمون و پس­ آزمون با استفاده از فرم کوتاه پرسشنامه اضطراب و تنیدگی (لوی­ باند، ۱۹۹۵) مورد ارزیابی قرار گرفتند. افراد گروه آزمایش طی ۸ جلسه ۹۰ دقیقه ­ای، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد دریافت کردند؛ این در حالی بود­که گروه گواه هیچ­ گونه مداخله ­ای را دریافت نکردند. داده ­های به دست آمده با آزمون تحلیل کواریانس مورد وارسی قرار گرفتند. یافته ­ها: نتایج نشان داد که پس از مداخله، میانگین نمرات اضطراب (۰/۰۱P< ، ۲۲/۱۳F=) و تنیدگی گروه آزمایش (۰/۰۱P< ، ۱۸/۱۷F=) به طور معناداری کمتر از گروه گواه بود. نتیجه­ گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان دهنده سودمندی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنیدگی و اضطراب مادران دارای کودک با اختلال نارسایی توجه/ فزون­ کنشی بود. این درمان به مادران آموزش داد تا بتوانند از افکار آزاردهنده رهایی یابند و به جای فاصله گرفتن، رویدادها را بپذیرند. پذیرش در مادران هنگامی رخ می­دهد که هیجانات در حیطه­ آگاهی باشند و به همان صورت که هستند، تجربه شوند؛ بدون آنکه تلاشی برای تغییر فراوانی یا شکل آنها انجام شود.

Acceptance and commitment therapy, stress, anxiety, attention deficit hyperactivity disorder, درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد, تنیدگی, اضطراب, اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی