فراتحلیل اثربخشی مداخلات درمانی – آموزشی بر بهبود اختلال یادگیری خاص

زمینه و هدف: متخصصان و پژوهشگران حیطه اختلالات یادگیری خاص، روش­های درمانی مختلفی را در پژوهش­های آزمایشی یا نیمه­آزمایشی برای کمک به افراد با این اختلال و همچنین رفع مشکلات آموزشی و تحصیلی آنها، طراحی و به کار برده­اند. مطالعه حاضر با استفاده از الگوی پژوهشی فراتحلیل، به دنبال مشخص ساختن این موضوع است که اثربخشی مداخلات درمانی-آموزشی تا چه میزان می­تواند در بهبود اختلال یادگیری خاص اثرگذار باشد. روش: در این فراتحلیل، جامعه آماری شامل آن دسته از پژوهش­های در دسترس مرتبط با مداخلات درمانی-آموزشی اختلال یادگیری خاص در داخل کشور بوده است که بین سال­های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۳ منتشر شده­اند. جهت دستیابی به پژوهش­های مورد نظر، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه نشریات ایران (مگ ایران)، و سایت علوم انسانی مورد جستجو قرار گرفتند. به منظور انتخاب پژوهش­های اولیه از کلیدواژه­های اختلال یادگیری خاص، ناتوانی یادگیری، اختلال ریاضی، اختلال خواندن، اختلال نوشتن، اختلال دیکته، نارسانویسی، نارساخوانی، روش دیویس، روش فرنالد، کپارت، مداخلات آموزشی، و مداخلات روان­شناختی استفاده شد. جهت تعیین میزان اندازه اثر مداخلات درمانی-آموزشی، با استفاده از نمونه­گیری در دسترس، ۳۳ اندازه اثر از ۲۴ پژوهش که از لحاظ روش­شناختی مورد قبول بودند، انتخاب شده و فراتحلیل روی آنها انجام شد. ابزار پژوهش چک­لیست فراتحلیل بود. یافته­ ها: یافته­های پژوهش نشان داد میزان اندازه اثر مداخلات درمانی-آموزشی بر بهبود اختلال یادگیری خاص، ۷۵/۰ است که با توجه به جدول کوهن در حد بالایی قرار دارد. همچنین نتایج نشان داد که روش درمانی فرنالد با اندازه اثر ۳۲/۲ نسبت به دو روش دیگر (تمرین ­و­ تکرار، و چندرسانه­ای) که به ترتیب دارای اندازه­های اثر ترکیبی با مدل تصادفی ۸۷/۰ و ۳۲/۱ بودند، دارای اندازه اثر بیشتری است. نتیجه ­گیری: اندازه اثر به ­دست­آمده، موثر بودن استفاده از مداخلات درمانی-آموزشی در بهبود اختلال یادگیری خاص دانش­آموزان را نشان داد. همچنین با توجه به نتایج این پژوهش مبنی بر بالا بودن اندازه اثر روش چندحسی فرنالد، می­توان نتیجه گرفت که در طراحی بسته­های درمانی ویژه دانش­آموزان با اختلالات یادگیری خاص، بهتر است روش­های درمانی چندحسی که ابعاد مختلف مشکلات این کودکان را مورد توجه قرار می­دهد، در الویت درمان قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Specific learning disorder ، meta-analysis ، therapeutic-training interventions ، اختلال یادگیری خاص ، فراتحلیل ، مداخلات درمانی - آموزشی