رویکرد عقلایی به نظام ضمانت اجراهای کیفری در ایران

از گذشته تاکنون، مناسبات اجتماعی انسان ها مبتنی بر طرح و تدبیر بوده است؛ چراکه افراد بر طبق عقل خود عمل می کنند و عقلانی شدن زندگی بشر، در گذار از شیوه های غیرعقلانی گذشته ی او به ثمر رسیده است. سامانه ی ضمانت اجراهای کیفری نیز، از این عقلانیت محوری بی بهره نبوده است و تحولات پرشمار پیشینیان، به سان چراغی برای آیندگان در این تاریک راه اجرای مجازات به شمار می رود. رویکرد عقلایی به نظام ضمانت اجراهای کیفری در ایران به دنبال تشریح مبانی نظری مستحکمی است که با تکیه بر آن ها بتواند بر اثربخشی کیفر بیفزاید. مولفه های عقلانیت محوری(کارکردگرایی ساختاری و پرهیز از تطورگرایی) از یک سو و شاخصه های رویکرد عقلایی به نظام ضمانت اجراهای کیفری(آموزه های نفی خشونت، جبران خسارت و تناسب مجازات) از سویی دیگر، رویکردی تمایزگونه را با کیفرشناسی در صحنه ی مطالعات علوم جنایی به ظهور می رسانند. از این منظر، دستیابی به یک نظام عدالت کیفری سنجیده و کارآمد، مستلزم شناخت کافی و همه جانبه نسبت به چالش های ضمانت اجراها و آشنایی با مبانی نظری ضمانت اجراهای عقلانی در بسترهای فرهنگی و جامعوی ایران است. در همین راستا، پرسش مهمی که نظام عدالت کیفری با آن روبه روست این است که یافته های علمی چه تاثیری بر شکل گیری ضمانت اجراهای کیفری دارند؟

کلیدواژه ها:

ضمانت اجراهای کیفری ، کارکردگرایی ساختاری ، آموزه های نفی خشونت ، جبران خسارت ، تناسب مجازات