ارزیابی ارتباط ناامنی غذایی و پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی (مورد مطالعه: مناطق روستایی شهرستان گرگان)

پس از اجلاس سران زمین در سال ۲۰۰۹، بر اهمیت پایداری به منظور حفظ محیط زیست، نظام­های زراعی و امنیت غذایی به عنوان بخشی از پایداری (و برعکس) تاکید شده است. در همین راستا، این بررسی به منظور ارزیابی ارتباط ناامنی غذایی و پایداری زراعی در شهرستان گرگان در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ انجام شده است. آمار و اطلاعات بر مبنای دو نوع پرسشنامه کشاورزان و متخصصان (برای وزن­دهی معیارها و زیرمعیارهای پایداری) گردآوری گردید. برای سنجش امنیت غذایی از شاخص راهبرد مقابله­ای و برای سنجش پایداری از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. برای ارزیابی ارتباط ناامنی غذایی و پایداری از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. بر مبنای معیار تجمیع شده پایداری، دهستان استرآباد شمالی با وزن ۲۳۶/۰ به عنوان پایدارترین دهستان انتخاب شد. دهستان­های قرق، روشن آباد، انجیراب و استرآباد جنوبی با وزن­های ۱۹۹/۰، ۱۹۷/۰، ۱۹۵/۰ و ۱۷۳/۰ در اولویت های بعدی قرار دارند. بر مبنای معیار زیست­محیطی، استرآباد جنوبی با نمره ۲۱۶/۰، بر مبنای معیار اقتصادی، استرآباد شمالی با نمره ۲۴۹/۰ و بر مبنای معیار اجتماعی، روشن­آباد با نمره ۲۰۴/۰ بالاترین سطح پایداری را داشتند. همچنین، بر مبنای شاخص راهبرد مقابله­ای­ ۱۴ خانوار (۶۷/۴ %)  امنیت­غذایی، ۲۱۱ خانوار (۳۳/۷۰ %) ناامنی­غذایی ضعیف، ۵۴ خانوار (۱۸ %) ناامنی­غذایی متوسط و ۲۱ خانوار (۷ %) ناامنی غذایی شدید را تجربه می­کنند. همچنین بین ناامنی­غذایی و پایداری کل، اقتصادی و زیست محیطی همبستگی شدید منفی وجود دارد. با توجه به اهمیت پایداری کشاورزی در بهبود امنیت غذایی پیشنهاد می­شود سیاست­گذاران همگام با رشد امنیت غذایی، پیامدهای تخریب محیط­زیست را بررسی و ارزیابی کنند.

کلیدواژه ها:

تحلیل سلسله مراتبی ، استراتژی مقابله غذایی ، تحلیل خوشه ای K میانگین ، ضریب همبستگی