ارائه الگوی مدیریتی ارزش گذاری اقتصادی کارکردهای منابع آب (مطالعه موردی رودخانه زاینده رود)

آب گران بهاترین ثروتی است که در اختیار بشر قرارگرفته است، به خصوص در مناطق خشک که سطح وسیعی از کشور ما را در برگرفته است . با توجه به اقلیم خشک کشور و با در نظر گرفتن خشکسالی های اخیر اهمیت آب به عنوان یک نهاده حیاتی بیش ازپیش مشخص می شود، بنابراین استفاده از ابزارهای اقتصادی همچون ارزش اقتصادی آب در تخصیص بهینه آب بین مصارف مختلف و توجیه اقتصادی طرح های آبی بسیار مفید است. هدف اصلی مطالعه حاضر برآورد ارزش آب زاینده رود برای کارکردهای استفادهای و غیر استفادهای از دیدگاه شهروندان شهر اصفهان است که با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط و پرسشنامه دوگانه دوبعدی و با بهره گیری از روش میشل و کارسون و تکمیل ۵۰۰ پرسشنامه توسط پاسخگویان و تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده توسط نرم افزار شازم صورت گرفته است. همچنین برآورد ارزش آب در بخش کشاورزی برای محصولات گندم و جو در شرق اصفهان شبکه آبشار و روددشت و در نه بخش با استفاده از روش پسماند انجام شد. ارزش آب در بخش صنعت نیز برای صنعت فولاد و مبارکه اصفهان با استفاده از روش هزینه تمامشده برآورد گردید. نتایج نشان میدهد متوسط تمایل به پرداخت هر خانوار ۳/۶ نفری در سال ۱۳۹۶ برای کارکرد استفادهای ماهیانه ۲۹۹۴۳ ریال، برای کارکرد غیر استفادهای ماهیانه ۴۱۲۱۶ ریال می باشد. این در حالی است که ارزش هر مترمکعب آب در بخش کشاورزی در سال ۱۳۹۴ برای محصول گندم در شبکه آبشار ۱۱۹۱/۶ ریال و برای شبکه روددشت ۲۰۳۳/۳۸ ریال و برای محصول جو در شبکه آبشار ۳۰۸/۷۶ ریال و برای شبکه روددشت ۲۱۰/۵۶  ریال برآورد شده است. علاوه بر این ارزش به دست آمده برای هر مترمکعب آب برای صنایع فولاد و مبارکه اصفهان برابر ۷۶۴۰۰۰ ریال برآورد شده است. بنابراین و از این رو، پیشنهاد می شود با فراهم کردن زمینه های آموزشی و افزیش سطح آگاهی شهروندان بویژه در افراد با سطح تحصیلات پایین در خصوص کارکرد منابع آبی، زمینه افزایش تمایل به پرداخت را فراهم آورد. همچنین پیشنهاد می شود ترغیب کشاورزان به کاشت محصول گندم، می تواند موجب افزایش درآمد کشاورزان و بازدهی بالاتر آب در بخش کشاورزی شهرستان گردد. 

کلیدواژه ها:

رودخانه ی زاینده رود ، تمایل به پرداخت ، اقتصاد محیط زیست ، ارزش گذاری مشروط ، کارکردهای منابع آب ، روش پسماند