رویکرد صفویان نسبت به مذهب در دوره شاه اسماعیل اول صفوی

شاه اسماعیل اول صفوی (۹۳۰-۹۰۷) پایه گذار و نخستین شاه دولت صفوی بودحکمرانی شاه اسماعیل به دو دلیل نقطه عطفی در تاریخ ایران است. دلیل نخست این کهپس از گذشت نهصد سال از انقراض شاهنشاهی ساسانیان؛ یک فرمانروایی پادشاهیمتمرکز ایرانی توانست بر سراسر ایران آن روزگار فرمانروایی نماید. دلیل دوم، اعلام رسمیمذهب شیعه دوازده امامی بود. تغییر مذهب ایرانیان از تسنن به تشیع در طی سده هایشانزدهم تا هجدهم میلادی به وقوع پیوست و ایران را به مرکز تشیع در جهان تبدیلکرد. پژوهش حاضر با شیوه توصیفی - تحلیلی با اتکا به منابع دست اول و تحقیقاتجدید بر آن است تا رویکرد صفویان نسبت به مذهب در دوره شاه اسماعیل اول صفوی رامورد بررسی قرار بدهد. یافته های تحقیق نشان از آن دارد که شاه اسماعیل اول صفویبرای ایجاد یک هویت ملی و در راستای آن ایجاد یک دولت متمرکزتر و قویتری، اقدام بهاعلام رسمی تشیع بهعنوان مذهب رسمی کشور کرد. شاه اسماعیل صفوی در راستایتغییر مذهب، نیاز عاجلی برای برقراری همگونی فکری از طریق ارشاد و تسریع اشاعهعقاید شیعی داشت که دست به اقداماتی در این زمینه کرد. مذهب شاه اسماعیل ویژگی هاو پیامدهای منحصر به فرد خود را داشت که می توان به تعصب در مذهب و بت قرار دادنشاه اسماعیل از سوی پیروانش و پرستش وی و رواج خرافه گرایی و پیامدهای چون نفاقمذهبی در جامعه ایرانی و ایجاد دشمنی با همسایگان سنی را به دنبال داشت.

کلیدواژه ها:

صفویان ، تغییر مذهب ، تشیع ، تسنن ، شاه اسماعیل اول صفوی