واکاوی خشونت علیه زنان:مطالعه موردی زنان شهر قم

زمینه و هدف: عمر طولانی خشونت علیه زنان نشان میدهد که این پدیده ی اجتماعی-فرهنگی پدیده ی جدیدی نیست و در همه ادوار و جوامع به انواع مختلفی دیده میشود. ولی امروزه خشونت علیه زنان اشکال جدید و مختلفی به خود گرفته است و به عنوان یک مسئله حاد در تمام جوامع مطرح شده و یکی از آسیبهای اجتماعی میباشد که نه تنها به قربانیان خود آسیب میرساند بلکه تهدیدی نیز برای سلامت جامعه میباشد. درنتیجه هدف پژوهش حاضر واکاوی فهم خشونت علیه از زنان از نگاه خود آنان میباشد.روش: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی است که با روش گرندد تئوری در سال ۱۳۹۸ در شهر قم انجام گرفت. نمونه گیری تحقیق حاضر از نوع نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی میباشد. از بین زنان شهر قم با ۲۰ نفر در سن ۲۲ تا۴۵ سال مصاحبه عمیق صورت گرفت کسانی که مورد خشونت قرار گرفته بودند و به مراکز مشاوره رجوع می کردند. با اشباع نظری مصاحبه ها پایان یافت. در آخر با روش کدگذاری نظری(باز، محوری و گزینشی) تحلیل شد. همچنین مدت زمان مصاحبه ها بین یک ساعت تا یک ساعت و بیست دقیقه به طول انجامید.یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که زنان مورد مطالعه، انواع مختلفی از خشونت را تجربه می کنند از خشونت جسمانی گرفته تا خشونت جنسی، خشونت مالی و خشونت روانی- اجتماعی. البته مسئله مهم پژوهش این میباشد که اکنون مدل خشونت متفاوت از گذشته از خشونت فیزیکی، به سمت خشونت روانی میل پیداکرده است و مردان بیشتر مواقع بدون کتک زدن همسر خویش وی را اذیت کرده و روح و روان او را به هم می ریزند. این زنان بیان داشتند که برای حل مشکل خویش، مراکز مشاوره و توانبخشی بهتر می توانند به آنان کمک کنند زیرا بی طرف بوده و به آنان راه کارهای عملی ارائه می کنند.این زنان علت اصلی این خشونتها را عدم تفاهم با شریک زندگی خویش و پنهان کاری وی مطرح کردند و ازنظر آنان بستر اجتماعی و فرهنگی جامعه و آگاه نبودن به حقوق خویش نیز زمینه بروز این پدیده را ایجاد میکند.زنان شرایطی مانند دخالت خانواده خویش، خانواده همسر، بی توجهی شریک زندگی، مشورت نکردن با وی، منزوی کردن زنان به محیط خانه، مشکلات مالی، گذشتن از نیازها و اهداف خویش را مسائلی میدانستند که به صورت غیرمستقیم زمینه بروز خشونت را در محیط خانواده فراهم میکند، این زنان برخی استراتژی سوختن و ساختن به خاطر فرزندان خانواده و همین طور برخی مشاوره کردن را انتخاب کرده بودند و پدیده برآمده از پژوهش تحت عنوان فهم ناقص از مردسالاری مطرح گردید؛ زیرا مردسالاری ازنظر آنان به معنای زور گرفتن و اذیت کردن شریک زندگی خویش توسط مرد خانواده نمی باشد بلکه یعنی مرد خانواده همراه طرف مقابل باشد و با تلاش و پشتکار خویش، اعضای خانواده را برای رسیدن به اهدافشان یاری برساند نه اینکه خود را رئیس خانواده قلمداد کند و با زورگوی و بی توجهی، بخواهد حرفه ای خویش را عملی سازد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که باید برای رهایی خانواده ها از این معضل چاره اندیشی کرد زیرا زنان و مادران سالم و موفق، فرزندان سالمی را نیز تحویل جامعه میدهند؛ و پویایی و نشاط خانواده، پویایی جامعه را نیز به دنبال خواهد داشت؛ بنابراین برای حل این مسئله باید دختران و پسران قبل از ازدواج به مراکز مشاوره و خانواده رجوع کنندو با بینش و آگاهی کامل زندگی زناشویی خویش را آغاز کنند. همچنین نهادهای اجتماعی مانند بهزیستی، مراکز مددکاری باید با همکاری یکدیگر و اجرای برنامه های دقیق و آیندهنگر مانند (برگزاری کلاسها، کارگاه ها و...) برای مهار خشونت در خانواده در درازمدت گام بردارند. همچنین در زمان بروز مشکل به مراکز مشاوره رجوع کنندو اجازه دخالت های نا بجا را به دیگران ندهند. آنان بیان داشتند که طبق نظر مشاور آنان باید کنش ارتباطی صحیح را بیاموزند و با مشورت کردن و توجه به خواسته های طرف مقابل درصدد حل مشکلات خانوادگی خویش برآیند.

کلیدواژه ها:

خشونت ، زنان ، فهم ناقص از مردسالاری ، شهر قم.