کاوشی بر الگوی طفره روی اجتماعی: مطالعه ترکیبی

هدف: هدف اصلی این پژوهش درک ابعاد و نشانگرهای طفره روی اجتماعی و کاوش عوامل اثرگذار بر آن در بخش دولتی صنعت پالایش و پخش نفت بود.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش حاضر دارای صبغه ترکیبی است، بخش کیفی آن با استفاده از روش تحلیل مضمون و متعاقب آن بخش کمی براساس الگوی شناسایی شده در بخش کیفی انجام شد. در بخش کیفی از ادبیات موضوع و مصاحبه های نیمه ساختارمند استفاده شد، مصاحبه ها به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی با کارشناسان خبره صنعت صورت و در بخش کمی پرسشنامه ای براساس الگوی استخراجی طراحی و توسط اعضای شاغل با روش نمونه گیری خوشه ای تکمیل شد.یافته های پژوهش: در نتیجه تحلیل داده ها؛ هشت نشانگر، دو بعد (کفایتی و رقابتی) و پنج عامل اثرگذار (کاری، فردی، سازمانی و مدیریتی، گروهی و اجتماعی) شناسایی شد که در بخش کمی از طریق روش معادلات ساختاری اعتبار و صحت الگوی بدست آمده مورد تایید قرار گرفت.محدودیت ها و پیامدها: بخش کیفی مبتنی بر پارادایم تفسیری است و در این بخش ذهنیت پژوهشگران و پیش فرض های آنان در استخراج مفاهیم تاثیرگذار بوده است، و در بخش کمی طولانی بودن پرسشنامه پژوهش و ماهیت مقطعی داده ها قابلیت اعتماد نتایج را کاهش می دهد.پیامدهای عملی: کاهش تلاش افراد در گروه ها به نسبت کار انفرادی (طفره روی اجتماعی) یکی از مشکلات شایع گروه های کاری است. شناسایی ماهیت و عوامل اثرگذار بر آن می تواند در سیری یادگیرنده موجب کاهش این پدیده مخرب در سازمان ها شود.ابتکار یا ارزش مقاله: این پژوهش با بررسی مفهوم سازی طفره روی اجتماعی و طیف وسیع عوامل اثرگذار بر این پدیده در فضای کار سازمانی به پژوهش های این حوزه می افزاید.

کلیدواژه ها:

گروه کاری ، طفره روی اجتماعی ، تحلیل مضمون