بررسی اثرات اقتصادی ناشی از خسارات سیلاب و اثرات خشکسالی در طرح تعیین حریم و بستر رودخانه های کارون، اروند و بهمنشیر

تعیین حریم و بستر رودخانه ها و بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی مبتنی بر آنها از اهمیت بسزایی برخوردار است. در مقاله حاضر طرح تعیین حریم و بستر رودخانه های کارونف اروند وبهمنشیر در استان خوزستان از جنبه اقتصادی در بخش برآورد خسارات ناشی از سیلاب و خشکسالی مورد بررسی قرار گرفته است. محدوده مورد مطالعه در حاشیه رودخانه های فوق الذکر در 5 منطقه (بازه) واقع گردیده اند. جهت انجام مطالعات، ابتدا ره بازه به تفکیک مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته، اطلاعات مورد نیازاز سازمانها و ارگانهایی نظیر بهداشت و درمان استان خوزستان،مراکز درمانی ، مراکز بهداشت، فرمانداری، شهرداری سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان و بخشدایهای واقع در هر بازه اخذ گردید. همچنین از آمار نامه های استان خوزستان نتایج تفصیلی و سرشماریهای مربوط به هر شهرستان اخذ شده ومورد بررسی، محاسبه و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. هدف از این طرح تحقیقاتی، بررسی اقتصادی ناشی از خسارت سیلاب و خشکسالی در محدوده حریم بستر رودخانه های کارون، اروند و بهمنشیر در بازه های ذکر شده می باشد. همانگونه که می دانیم پدیده فرسایش موجب از بین رفتن سواحل گردیده و سبب پیشروی رودخانه به سمت سواحل خواهد شد. در چنین شرایطی سواحل بصورت دیواره قائم شکل می گیرند. همین عامل موجب ناپایدار بودن ساحل و عدم اطمینان از عملکرد سازه های احداثی، امنیت سرمایه گذاری و ساکنان مناطق همجوار لازم است این مناطق با استفاده از روشهای مناسب از حالت ناپایدار به حالت پایدار تبدیل گردند. در خصو بررسی اثرات منفی سیلاب، فرسایش، رسوب و خشکسالی می توان به مسائل متعددی اشاره نمود. ابتدا نوع خساراتی که بلایای فوق الذکر در هر منطقه به جای می گدارد، مورد بررسی قرار گرفته و سپس به اثرات منفی آن پرداخته شده است. در بررسی اثرات بلایای طبیعی، تنها بررسی مسائل اقتصادی و ارزش ریالی خسارت نمی تواند نشاندهنده اثرات واقعی و مخرب و ویرانگر آن باشد. زیرا پیامدهای اجتماعی و اثرات منفی که بر سر راه توسعه عمرانی یک منطقه ایجاد می نماید از نکات بسیار مهم و قابل تامل در بررسیهای فوق الذکر می باشد. هماهنگونه که مشخص است ارزش اقتصادی این نوع خسارات با توجه به ماهیت کیفی بودن آن قابل تعیین یست اما در هر صورت توجه و دقت خاص می طلبد تا بتوان چهره واقعی اثرات بلایایی همچون سیلاب، خشکسالی، و غیره را بوضوح دید و پیرامون آن به بحث و تجزیه و تحلیل پرداخت. بررسی خسارات ناشی از سیلاب و خشکسالی به واحدهای مسکونی، تاسیسات زیربنایی، اراضی کشاورزی ، منافع طبیعی، دام ، ساختمانهای دولتی، راههای ارتباطی (جاده و پل) و تلفات انسانی مورد ارزیابی قرار گرفته ونتایج حاصل نشان می دهد که میزان کل خسارات وارده به بخشهای فوق الذکر در استان خوزستان معادل 570748 میلیون ریال می باشد. در حالیکه میزان خسارت وارد ه به بخشهای مختلف در محدوده طرح معادل 130287 میلیون ریال برآورد شده است. بیشترین میزان خسارت وارده به تاسیسات، امکانات ، متسحدثات و اراضی کشاورزی در محدوده طرح مربوط به شهرستان شوشتر 59562 میلیون ریال و کمترین خسارت مربوط به شهرستان خرمشهر 9035 میلیون ریال است.

کلیدواژه ها:

حریم و بستر رودخانه ، کارون ، اروند و بهمنشیر ، سیلاب و خشکسالی