ادوار شعر فارسی در افغانستان (از مشروطه اول تا سقوط سلطنت آل یحیی)

چکیده نقطه آغاز تحولات ادبی در افغانستان معاصر ، جنبش مشروطه خواهی است. شعر مشروطیت، به عنوان نخستین جریان شعر معاصر، دگرگونی عمیقی در مضمون و زبان شعر افغانستان به وجود آورد که می توانست زمینه ساز تحولات بیشتر و ظهور جریان­های دیگر در شعر افغانستان باشد؛ اما شکست جنبش و بازگشت استبداد مانع از تحقق این امر گردید. پس از مشروطیت در افغانستان جریان شعر رمانتیک شکل گرفت و در سالهای پایانی حکومت آل یحیی جریان شعر مقاومت با دو شعبه شعر مقاومت سوسیالیستی و شعر مقاومت اسلامی پدید آمد. این مقاله کوشیده­است ضمن واکاوی عوامل سیاسی- اجتماعی موثر در تحولات شعر معاصر افغانستان، جریان­های شعر افغانستان را از آغاز جنبش مشروطه خواهی تا سقوط سلطنت ظاهرشاه، با روش توصیفی- تحلیلی بررسی نماید. یافته های پژوهش، نشان می دهد؛ بعد از شکست جنبش مشروطیت در افغانستان، شاعران در پیله فردیت خود فرورفته، به مضامین تغزلی پیش از مشروطه رجعت کردند و تنها جریان شعری فراگیر تا دهه پنجاه در این کشور، رمانتیسمی برخاسته از بی عملی دوران استبداد است که از نظر صورت و سیرت به شدت تحت تاثیر اشعار شاعران رمانتیک در ایران قرار دارد. جریان های شعری دیگر؛ نظیر رئالیسم سوسیالیستی، شعر مقاومت اسلامی و شعر آوانگارد از اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه به تدریج در افغانستان شکل گرفته است.  

کلیدواژه ها:

کلمات کلیدی: ادوار شعر ، شعر معاصر فارسی ، افغانستان ، جریان­شناسی شعر ، شعر مشروطیت ، رمانتیسم ، شعر پایداری