تضمین و اقتباس در جامع التواریخ رشیدالدین فضل الله همدانی

تضمین و اقتباس در گستره مطالعات سبک­شناسی، از جمله راه­های هنری کردن متن است که شناسایی کارکردهای راستین آن­ها، اهداف دیگری را نیز در ساختار و محتوای متن آشکار  می­نماید. جامع­التواریخ نیز از جمله متن­های تاریخی است ک تضمین و اقتباس در آن بسامد چشمگیری دارد. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و استفاده از مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی انجام پذیرفته است، کوشیده­ایم تا علاوه بر بحث درباره اهداف هنری تضمین و اقتباس در متن جامع­التواریخ، به تحلیل و ارزیابی اهداف دیگر آنها نیز بپردازیم. دستاوردهای این مقاله بر آن است که برخورد متن­های تاریخی با مقوله اقتباس می­تواند در بردارنده این اهداف باشد: کارکرد نقل به مضمون، تکرار عین مطلب، تاثیر ماده تاریخ در نوع نثر، استفاده از رخدادهای تاریخی برای حالت داستان­وارگی بخشیدن به متن. بررسی این اهداف نشان می­دهد که جامع­التواریخ در برابر مقوله اقتباس متنی خنثی است و در برخورد با مقوله تضمین، بنا به سنت رایج، از پویایی شایسته پذیرشی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

تضمین ، اقتباس ، جامع التواریخ ، تاریخ ، نقل به مضمون ، تکرار