تحلیل رمان "ساق البامبو" اثر سعود السنعوسی، بر اساس گفتمان قدرت میشل فوکو

تاریخ­گرایی نوین از رویکردهای جدید در حوزه مطالعات فرهنگی و ادبی به شمار می­رود که در دهه ۱۹۸۰ عمدتا بر نظریه­های گرین­بلات و دیگر منتقدان تاریخ­گرایی نوین پا گرفت. این رویکرد جدید قصد دارد مرز بین تاریخ و ادبیات را بردارد و رابطه این دو را از منظری نو بازنگری کند و در نتیجه زمینه­ای برای نقد متن فراهم آورد. تاریخ­گرایان نوین هنگام تحلیل یک متن، مولف آن را رها کرده و نویسنده را متاثر از نیروهای گفتمانی می­دانند و برای تحلیل معانی موجود در متن به رابطه تنش­آمیز گفتمان­ها توجه می­کنند. یکی از دغدغه­های اصلی آنان، ساختارهای قدرت است. فوکو یکی از مهم­ترین نظریه­پردازان این نحله فکری، زبان را عرصه بروز روابط قدرت و تعیین کننده سوژه غالب و سوژه تحت سلطه می­داند. جستار حاضر برای تحلیل روابط قدرت و زبان، رمان ساقه بامبو اثر سعودالسنعوسی رمان­نویس کویتی را انتخاب کرده است که با نوشتن این رمان توانست ششمین جایزه بوکر عربی را در سال ۲۰۱۳م از آن خود کند. پژوهش حاضر در صدد است تا با رویکرد توصیفی- تحلیلی گفتمان­هایی که در این رمان، قدرت و زبان از طریق آن­ها اعمال می­شود مشخص کند و به حقایق موجود در متن، سکوت و گاه مقاومتی که از سوی مفعولان قدرت در مقابل فاعلان قدرت دیده می­شود اشاره کند. نتایج پژوهش نشان می­دهد؛ گفتمان­های مختلفی از جمله گفتمان جنسیت، گفتمان خرافه­باوری، گفتمان اربابی-خدمتکاری، گفتمان فرادستان و گفتمان پدرسالاری در این رمان حضور دارند و هریک از این گفتمان­ها به نوعی در ساختارهای قدرت و ساختار فرهنگی جامعه نقش ایفا می­کنند.

کلیدواژه ها:

تاریخ گرایی نوین ، گفتمان قدرت و زبان ، سعودالسنعوسی ، رمان ساقه بامبو