الگوی ساختاری رفتار قلدری بر اساس ادراک های محیط خانوادگی و ویژگی های شخصیتی در نوجوانان

هدف: هدف پژوهش تعیین نقش ادراک های محیط خانوادگی و ویژگی های شخصیتی در رفتار قلدری بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دوره اول متوسطه شهرستان کامیاران در سال تحصیلی ۹۳-۱۳۹۲ به تعداد ۲۱۰۰ نفر بود. با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، بر مبنای فرمول کوکران ۳۳۰ دانش آموز شامل ۱۴۴ دختر و ۱۸۶ پسر با انتساب متناسب انتخاب شدند و سه پرسشنامه ادراک های محیط خانوادگی گرولینک، دسای و ریان ۱۹۹۷، ویژگی های شخصیتی آیزنک ۱۹۷۵ و مقیاس قلدری الویس ۱۹۹۶ را تکمیل کردند. پس از حذف ۵ پرسشنامه مخدوش، داده ها با استفاده از الگوسازی معادله­های ساختاری تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد ضریب مسیر کل بین رفتار قلدری با گرمی پدر (۳۹/۰- =β، ۰۱/۰=P)، گرمی مادر (۶۷/۰- =β، ۰۰۱/۰=P)، حمایت پدر (۶۴/۰- =β، ۰۰۱/۰=P)، حمایت مادر (۵۱/- ۰=β، ۰۰۳/۰=P)، درگیری پدر (۵۷/۰- =β، ۰۰۲/۰=P)، درگیری مادر (۶۷/۰- =β، ۰۰۱/۰=P) و ادراک­های محیط خانوادگی (۹۸/۰- =β، ۰۱/۰=P) با رفتار قلدری منفی و ضریب مسیر کل روان پریشی (۰۸/۰=β، ۰۱/۰=P) و روان رنجوری (۰۹/۰=β، ۰۰۱/۰=P) و ویژگی­های شخصیتی (۲۸/۰=β، ۰۱/۰=P) با رفتار قلدری دانش آموزان مثبت است. در مقابل ضریب مسیر کل بین درون­گرایی و رفتار قلدری دانش­آموزان معنادار نبود. در تحلیل الگوی ساختاری شاخص ها، برازش مناسب الگو را نشان دادند. نتیجه گیری: از آنجا که ادراک مثبت فرزندان از محیط خانواده رفتارهای قلدری را کاهش می­دهد پیشنهاد می­شود برنامه­هایی برای آموزش خانواده جهت بهبود کیفیت رابطه والد-فرزندی تدوین و اجرا شود تا رفتارهای قلدرانه نوجوانان کاهش یابد.

کلیدواژه ها:

ادراک ، خانوادگی ، شخصیت ، قلدری ، نوجوان