بررسی وضعیت سلامت دهان و دندان سالمندان؛ مطالعه مروری

زمینه و هدف: باتوجه به بالا رفتن میانگین سنی در جهان، سالمندان نسبت قابل توجهی از افراد یک جامعه را تشکیل می دهند. سالمندی سلامت و فانکشن دهان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. سلامت دهان و دندان نقش بسیار مهمی در زندگی افراد دارد. اختلالات سلامت دهان و دندان می تواند مشکلاتی در فانکشن عضلات زیبایی چهره, تغذیه , تکلم و تغییر کیفیت زندگی فردی و اجتماعی ایجاد کند و حتی زمینه ساز بیماری های خاص باشد. لذا این مطالعه با هدف تعیین وضعیت سلامت دهان و دندان سالمندان با مروری بر مطالعات گذشته انجام گرفته است. روش جستجو: این مطالعه مروری با جستجوی کلیدواژه های بهداشت دهان و دندان، رفتارهای بهداشتی و سالمندان در پایگاه های اطلاعاتی جهاد دانشگاهی ، اسکوپوس، پابمد، گوگل اسکولار در محدوده زمانی ۲۰۲۰-۲۰۱۰ انجام شد.۱۲۵ مقاله دریافت شد که بعداز بازبینی ۶۷ مقاله بادرنظر گرفتن معیارهای ورود و خروج مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: یافته مطالعات بررسی شده بیانگر وضعیت نامطلوب بهداشت و سلامت دهان و دندان سالمندان در اکثر نقاط جهان بود. مهم ترین عوامل موثر بر نامطلوب بودن وضعیت سلامت دهان و دندان در سالمندان وضعیت سیستمیک، مصرف داروهای متعدد، سطح آگاهی پایین در این زمینه، عدم رعایت بهداشت، عدم مراقبت صحیح از پروتزهای مختلف، ضعف سیستم ایمنی،ناتوانی مالی و عدم توجه کافی به وضع سالمندان در کشورها به خصوص ایران گزارش شده بود. تحقیقات نشان داد که اکثر سالمندان فاقد دندان بودند. اکثر آنان از دندان مصنوعی و پروتزهای مختلف استفاده میکردند). سالمندانی که دارای دندان مصنوعی بودند بیش از نیمی از آنان نیازمند به دندان مصنوعی جدید یا تعمیر آن بودند. همچنین لازم به ذکر است در اکثر سالمندانی که دارای دندان بودند تقریبا نیمی از دندان ها باید کشیده می شد. یافته ها حاکی از آن بود با بررسی وضعیت دهان سالمندان نقاط مختلف، متوجه شیوع بالای ضایعاتی در مخاط دهان آنان شده بودند. یافته مقالات پیرامون ضایعات دهانی در سالمندان بیانگر آن بود ضایعاتی مثل پیگمانتاسیون، زبان شیاردار ، وازیکوریتی و ضایعه سفید و قرمز بیشترین شیوع را در سالمندان داشتند. لازم به ذکر است این ضایعات دهانی در سالمندان مقیم ایران بیشتر از غیر ایرانی مشاهده شده بود که علت این تفاوت، عادات بهداشتی، توجه بیشتر به سالمندان، تفاوت فرهنگی، سطح تحصیلات و تفاوت های نژادی گزارش شده بود. بررسی اجمالی مقالات نشان داد مقیم بودن در سرای سالمندان، سن بیشتر، جنسیت مردان بیشتر از زنان)، استفاده از پروتز های مختلف و عدم آگاهی کافی و رعایت بهداشت تاثیر بسیاری در به وجود آمودن ضایعات دهانی در سالمندان داشتند نتیجه گیری: نتایج مطالعات بررسی شده نشان داد که سلامت دهان و دندان سالمندان وضعیت مطلوبی ندارد و از آنجاییکه رسیدگی به وضعیت سلامت دندان قبل از سالمندی بسیار حائز اهمیت است، تاکید می شود که برنامه ریزی مناسب برای آموزش عمومی مردم در این زمینه صورت بگیرد تا در آینده شاهد پیشگیری از مشکلات دهان و دندان و ارتقاء سلامت دهان و دندان در سالمندان باشیم. همچنین از مسئولان مربوطه انتظار می رود که توجه ویژه ای به اجرای خدمات سلامت دهان و دندان در سالمندان داشته باشند و در پیشبرد برنامه های آموزشی، بهداشتی و درمانی کوشا باشند.

کلیدواژه ها:

بهداشت دهان و دندان ، سلامت دهان و دندان ، رفتارهای بهداشتی ، سالمندان