غربالگری فیتوشیمیایی جمعیتهای خودروی Salvia leriifolia Benth. بر اساس پروفایل اسیدهای فنلی

اسیدهای فنلی، گروه بزرگی از مواد طبیعی گیاهی هستند که با توجه به طیف گسترده اثرات مطلوب زیستی، کاربردهای متعددی در صنایع داروسازی و غذایی دارند. حضور این ترکیبات، در گونه های مختلف از جنس مریم گلی (Salvia)، گزارش شده است. از آنجا که کمیت و کیفیت ترکیبات فنلی در گیاهان، میتواند تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله ژنتیک، شرایط آب و هوایی و جغرافیایی زیستگاه قرار گیرد، بررسی پروفایل اسید فنلی در گونه ها و جمعیتهای گیاهی، دستیابی به بهترین منابع طبیعی این ترکیبات را تسهیل مینماید. پژوهش حاضر، ۱۱ جمعیت خودروی مریم گلی مشهدی (S. leriifolia) را از نظر محتوای فنل کل، رزمارینیک اسید (RA)، لیتوسپرمیک اسید (LA) و سالویانولیک اسیدهای A و (Sal A, Sal B) B غربالگری نمود. جمع آوری نمونه ها در استانهای سمنان و خراسان رضوی و جنوبی انجام شد. محتوای فنل کل و اسیدهای فنلی به ترتیب به روش اسپکتروفتومتری و HPLC اندازه گیری شدند. برگها در مقایسه با ریشه، منابع غنی تری از اسیدهای فنلی به ویژه RA و Sal B، بودند. بیشترین محتوای RA و LA در برگها، به جمعیت شیراحمد و در ریشه ها، به ترتیب، به جمعیتهای هلالی و ساروق، اختصاص داشت. جمعیت های باغجر و دامنجان نیز، به ترتیب، حاوی بیشترین مقدار Sal A و Sal B در برگ بودند، درحالیکه، در ریشه، بالاترین تراز این دو ترکیب، در جمعیت باغجر مشاهده شد. بالاترین تراز فنل کل، به ترتیب در برگ و ریشه ی جمعیتهای تربت و هلالی مشاهده شد. در مجموع، با توجه به این که از میان ۱۱ جمعیت مطالعه شده، جمعیتهای شیراحمد، هلالی، ساروق، باغجر، تربت و دامنجان توان بالاتری برای تولید و ذخیره سازی اسیدهای فنلی دارند، میتوان آنها را به عنوان جمعیتهای شاخص، برای مصارف دارویی یا صنعتی معرفی نمود. براین اساس، افزایش محتوای اسیدهای فنلی در گیاهان منتخب، با استفاده از تکنیکهای زیست فن آوری، به عنوان تحقیقات آتی پیشنهاد میشود.

کلیدواژه ها:

مریم گلی مشهدی ، جمعیت ، رزمارینیک اسید ، لیتوسپرمیک اسید ، سالویانولیک اسیدها