جداسازی و شناسایی ترکیبات شیمیایی موجود در عصاره کلروفرمی- متانولی گیاه Heracleum persicum Desf Ex Fischer

گلپر (Heracleum persicum Desf Ex Fischer) متعلق به تیره کرفسیان (Apiaceae)، از گیاهان دارویی مهم در ایران است. میوه های این گیاه به عنوان ادویه و طعمدهنده در غذاها و همچنین داروهای گیاهی تسکیندهنده، ضدعفونی کننده، بهبود گوارش و ضددرد در طب سنتی ایران کاربرد زیادی دارد. در این مطالعه به منظور بررسی تنوع در سطح متابولیتهای ثانویه، عصاره متانولی-کلروفرمی، میوه های گیاه از ۷ جمعیت در استانهای تهران (تنگه ساواشی، شمشک)، اردبیل (عنبران)، آذربایجان غربی (موانا، رزی، سیلوانا) و آذربایجانشرقی (سامباران) با استفاده از روش GC-MS مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفتند. در مجموع ۹۷ ترکیب در جمعیتهای آنالیزشده مورد شناسایی قرار گرفتند، ۱۱ ترکیب از این عصاره شامل ۰,۸) -sitosterol تا (۷,۸۶، ۰,۲۹)squalene تا (۰,۸۲، ۱,۶۱) oleic acid تا (۴,۱۰، ۳,۹۳) pimpinellin تا (۱۴,۵۹ و ۰,۸۲) hexadecanoic acid تا (۷,۷۱، n-octyl ۲-۲,۲۳) methylbutyrate تا (۷,۹۵، ۲,۱۴) hexyl hexanoate تا (۵,۴۶،۱,۲۷) octyl ۲-methylpropanoate تا (۹,۴۴، ۱۱,۰۱) pentylcyclopropane تا (۱۸,۹۸، ۱۹,۰۳) hexyl butyrate تا (۳۳,۷۱ و ۱,۶۸) ۲-methylhexyl propanoate تا (۳,۸۱ است که به طور مشترک در تمام جمعیتها مشاهده شدند. مقدار کل ۱۱ ترکیب فوق در بین متابولیتهای ثانویه شناسایی شده از ۶۴ تا ۸۰ درصد به ترتیب در جمعیت موانا و تنگه ساواشی متغیر بود. اگرچه مقدار و میزان متابولیتهای ثانویه شناسایی شده با عصاره کلروفرم-متانولی با آنچه که در روش تقطیر شناسایی شده متفاوت است، اما هگزیل بوتیرات و چندین ترکیب مشترک دیگر در هر دو روش در سطح بالا تشخیص داده شده است. نتایج موجود نشان میدهد که میوه های گلپر از ارزش دارویی و بهداشتی برخوردار میباشند. برخی از تغییرات ترکیبات موجود در سطح جمعیتها را میتوان احتمالا توسط شرایط محیطی بیان کرد.

کلیدواژه ها:

گلپر Heracleum ، عصاره کلروفرم-متانولی ، GC-MS ، متابولیت های ثانویه