بررسی نقش شاخص های ژئوپلیتیکی در امنیت مرزی (مطالعه موردی: شهرستان های مرزی استان آذربایجان غربی)

یکی از شرایط و ضرورت های تامین امنیت در یک کشور، تامین امنیت مرزهای بین المللی آن کشور است. امنیت مرزی پیش زمینه امنیت داخلی کشور است. ایران دارای مرزهای زیادی با همسایگان خود می باشد که ناامنی آن ها، نگرانی هایی را برای مرزنشینان و دولت مرکزی به وجود آورده است. استان آذربایجان غربی به علت هم جواری با سه کشور مهم؛ همچنین به علت موقعیت حساس ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک به عنوان دروازه ورود و پل ارتباطی ایران به اروپا، یکی از ناآرام ترین خطوط مرزی کشور تلقی می شود. معضلات متعدد اجتماعی نظامی و سیاسی از قبیل قاچاق کالا و سوخت، مشروبات الکی، مواد مخدر، اسلحه و مهمات، درگیری نیروهای امنیتی- نظامی با گروهک های ملی گرای کرد، تنش ها و چالش های قومی- مذهبی بین اقلیت ها از شایع ترین مواردی هستند که بسترهای ناامنی در این منطقه را فراهم کرده اند. این پژوهش ازنظر روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ازنظر هدف کاربردی می باشد که به ارزیابی نقش شاخص های ژئوپلیتیکی در امنیت مرزی شهرستان های مرزی استان آذربایجان غربی پرداخته است. جامعه آماری ۳۰ نفر از اساتید، متخصصان و صاحب نظران حوزه امنیت و کارکنان نظامی- امنیتی می باشد و از روش ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که مهم ترین عامل ژئوپلیتیک اثرگذار در امنیت مرزی، عوامل سیاسی و موثرترین گویه این عامل، حضور نیروهای خارجی معارض با جمهوری اسلامی در کشورهای هم جوار با منطقه می باشد. همچنین بین عوامل ژئوپلیتیکی و عوامل انسانی موثر در امنیت مرزی روابط مستقیمی وجود دارد؛ اما شدت این ارتباط در بین متغیرها متفاوت است.

کلیدواژه ها:

ژئوپلیتیک ، امنیت مرزی ، امنیت ملی ، آذربایجان غربی