تبیین جایگاه فضاهای عمومی در شکل گیری تمدن اسلامی نمونه موردی: آستان حضرت محمد هلال بن علی ابن ابی طالب (ع) در آران مقدﱠس

میادین سنتی در ایران معمولا فضاهای باز گسترده و محصور در عناصر عمومی بوده است استفاده های سنتی مانند حمام عمومی، مخازن آب انبار، مساجد، بازارها، کاخ ها و اماکن دولت ها ساختمانها تمام این میادین منسجم با بافت شهر برای مردم بیان شده است. بر اساس آیات قرآن هر مکان به اسماء الله متبرک باشد،مقدﱠس بوده و همه باید به آن احترام بگذارند. »آران« به خاطر وجود بقعه متبرکه حضرت محمد هلال، فرزند بلافصل امام علی (ع) یکی از بلادی است که به مصداق «البقعه المبارکه»به عنوان سرزمین مقدس قلمداد میشود. هدف این نوشتار، بررسی تاثیرگذاری آستان حضرت محمد هلال بن علی (ع) در آران مقدس به عنوان یک فضای عمومی و نقش آن شکل گیری تمدن اسلامی میباشد. روش پژوهش حاضر، توصیفی – تحلیلی بوده و یافته ها نشان میدهد نقش آیین در ظهور فرمها در معماری و شهرسازی مورد تایید قرار می گیرد چنانکه شاخص »سکون« در این فضای شهری توانسته شرط فضای مناسب برای گفتگو و تعامل را مهیا و با وجود ویژگیهای »تجمع پذیری« به عنوان شرط همجواری با دیگران و ایجاد » یکپارچگی« در آن، فرصتی برای ارتباطات اجتماعی مبتنی بر معنویت را در آران۵ مقدس فراهم کرده است. نتایج پژوهش نشان میدهد اجتماع عام مبنای تمدن و تبلور فرهنگ است و در ساختار شهرهای اسلامی باید مدنیت در ظرف شهر نمود عینی داشته باشد. با توجه به صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در ایران و تاکید بر وجه تمدنی اسلامی آن، به عنوان نمونه موردی میتوان با اجرای طرح »بازآفرینی آستان حضرت محمد هلال بن علی(ع)که« به توسعه میدان حرم نخستین مهاجر علوی به ایران در ساختار شهری آران مقدس می انجامد، در راستای حرکت در مسیر شکل گیری تمدن اسلامی و تبدیل آن به »جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ« با رویکرد نقش شهرسازی و معماری اسلامی در پایداری شهر ایرانی اسلامی گام نهاد.

کلیدواژه ها:

فضاهای عمومی ، بازآفرینی شهری ، میدان ، آستان حضرت محمد هلال بن علی (ع) ، آران مقدس