بررسی تطبیقی انواع عشق عرفانی از دیدگاه ابن عربی و جامی در بهارستان

بهارستان جامی (۸۱۷- ۸۹۸ ه.ق) کتابی محتوی حکایات و اندرزهای اخلاقی به نثر ساده و مسجع آمیخته با نظم است که در سال (۸۹۲ه.ق) نوشته شده­است. جامی این اثر تعلیمی و اندرزی را به تقلید از گلستان سعدی نگاشته ­است. روضه پنجم بهارستان جامی در تقریرعشق و حال عاشقان است. محیی الدین بن عربی (۵۶۰- ۶۳۸ه.ق) از عرفای بزرگ اهل اندلس است که اساس مشرب عرفان او حب و عشق است. در پژوهش حاضر، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی (آمریکایی)، دیدگاه جامی درباره مولفه­های عشق با نظرات ابن عربی در این باب مقایسه شده­است. عشق مد نظر جامی و ابن عربی همسانی­های بسیاری باهم دارد. مقاله حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که عشق مورد توجه ابن عربی و جامی کدام است؟ براساس دستاورد تحقیق به نظرمی­رسد، جامی در تبیین عشق، تحت تاثیر ابن عربی بوده و هر دو عشق را فطری و اساس آفرینش می­دانند. از دیدگاه ابن عربی و جامی، اصل اصول عرفان، عشق و وحدت وجود است؛ یعنی که مدار هستی بخش و حقیقت هستی حق تعالی است و جز او حقیقتی و وجودی نیست.

کلیدواژه ها:

ابن عربی ، بهارستان ، جامی ، عشق ، عرفان