طراحی مدل دیپلماسی ورزش در استان خراسان جنوبی

در نظام بین الملل، کشورها به دنبال افزایش قدرت، ثروت، جایگاه و منزلت خود هستند و برای نیل به این اهداف از تمامیابزارهای در دسترس استفاده می کنند. در گذشته به دلیل ماهیت نظام بین الملل که به طور عمده مبتنی بر قدرت سختبوده، عمده ابزارهای دولتها برای تحقق اهدف بین المللی شان نیروی نظامی، ارتش، رایزنی ها و ایجاد اتحادها و ائتلاف های بینالمللی بوده است (صباغیان، ۱۳۹۴). دیپلماسی عمومی تعبیری است که به دلیل جهانی شدن وضعیت قدرت و در پی آن پررنگتر شدن نقش سازمان های غیردولتی انجمن های ملی حقوق بشر ، انجمن های دانشگاهی، گروه های تجاری و مذهبی پس ازظهور این اصطلاح در سال ۱۸۵۱ میلادی در روزنامه تایمز صورت گرفت. امروزه افکار عمومی یکی از ارکان مهم در تصمیمگیری کشورها در حوزه های گوناگون محسوب می شود و کشورها نمی توانند همچون گذشته تنها بر تبادلات بین دولتی درقالب دیپلماسی سنتی تکیه کنند (سمیعی و فتحی، ۱۳۹۱). به عبارت دیگر، در دیپلماسی عمومی مخاطب برنامه ها را مردم،نخبگان سیاسی، فرهنگی و در مجموی جمعیتی غیر از مسئولان تشکیل می دهند و در این زمینه از ابزار مختلفی مانندتبلیغات رسانه های جمعی و تاثیرگذاری فرهنگی از طریق دانشگاه ها و ... استفاده کنند (شریعتی فیض آبادی و همکاران بهنقل از قربانی، ۱۳۹۱).ورزش نمونه ای از دیپلماسی عمومی است و اگر چه ورزش- دیپلماسی در سال های اخیر به عنوان زیرشاخه دیپلماسی عمومی توجهات زیادی را به خود جلب نموده است، اما تاریخچه این موضوی به قرن نهم پیش از میلاد باز می گردد؛ طی اولینجشنواره بازی های المپیک باستان یک «آتش بس المپیک» یا همان اکچیریا توسط پادشاهان آن زمان امضا گردید. آنها در آن زمان توافق کردند تا تمام رفتارهای خشن و دشمنانه را طی برگزاری بازی به حالت تعلیق درآوردند تا موجبات خشنودیتماشاگران و ورزشکاران این بازی را فراهم نمایند. قرن ها پس از آن، ارتباط میان ورزش و دیپلماسی در طول زمان تقویت گردیدو آتش بس المپیک یاد آور این ارتباط و اهمیت روزافزون دیپلماسی ورزش در قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم به عنوان نظریات، سیاست و فرهنگی که در روابط بین الملل مورد توجه قرار گرفته است (دس ، ۲۰۱۴). امروزه ادبیات دیپلماتیکورزشی توانسته مرزها را کم رنگ و راه های بیشتری را برای گفتگو بازی نماید تا از این طریق افراد مختلف در کنار یکدیگرجمع گردند (مورای، ۲۰۱۴). اگرچه در چارچوب دیپلماسی سنتی کشورها به ورزش و دیپلماسی ورزشی توجه کرده اند، اماتحول ماهیت دیپلماسی از لحاظ نظری و عملی جایگاه ویژه ای برای دیپلماسی ورزشی فراهم کرده است. در رویکردهای جدیددیپلماسی مواردی همچون موافقت نامه های دوجانبه، نشست ها، اجلاس ها، پیمان ها، قراردادها، موافقت نامه های تجاری وقطعنامه های سازمان های بین المللی از اهمیت زیادی برخودار شده است (هیبانه، ۲۰۱۲).در بهترین وضعیت ورزش فقط نوعی واسطه یا کاتالیزور است. در واقع دیپلماسی ورزشی نقش تسریع کننده داشته و خود عاملمستقیمی قلمداد نمی شود. دیپلماسی ورزشی فی نفسه نمی تواند به بهبود روابط منجر شود و در هر حال هر گونه تصمیمیدر زمینه ی شکل و ماهیت روابط و این که آیا کما کان خصمانه باقی بماند یا سطح دشمنی کاهش یابد و یا اصلا دوباره روابطاز سر گرفته شود و کاملا به روابط دوستانه تبدیل شود، فقط به اراده رهبران سیاسی وابسته است. به طور نمونه اگر تصمیمگرفته می شود که تیم های ورزشی بین دو کشور متخاصم با هم مسابقه بدهند این امر نهایتا در اختیار تصمیم گیران سیاسیاست و همان ها هستند که دیپلمات های شان را مامور می کنند در پس چنین مبادلاتی گفت و گوها را آغاز یا ادامه دهند(زرگر، ۱۳۹۴).دپلماسی در سطح بین الملل به عملکرد سازمان های ورزشی کشور وابسته بوده و افزایش سواد سیاسی مدیران بخش ورزش بیشک باعث رشد بیشتر ورزش در صحنه بین الملل و ملی خواهد بود، بدین منظور با توجه به اهمیت دیپلماسی ورزش محقق بهدنبال این سوال است که وضعیت دیپلماسی ورزش در سطح استان خراسان جنوبی چگونه است؟روش تحقیق: این پژوهش از نوی توصیفی بود که به صورت میدانی اجرا شد. از روش ترکیبی در دو بخش کیفی و کمی برای دستیابی بهاهداف پژوهش استفاده شد. در بخش کیفی، پژوهش با بررسی کتب دانشگاهی، مقالات متعدد علمی و اسناد موجود ونظرسنجی از افراد صاحب نظر در حوزه سیاست ورزشی مولفه های دیپلماسی ورزشی در استان خراسان جنوبی شناسایی شد ودر بخش کمی نیز داده های حاصل از پرسشنامه جهت آزمون فرضیه ها و ارایه الگوی نهایی پژوهش مورد استفاده قرار گرفت.جامعه آماری پژوهش را اساتید دانشگاهی در حوزه ورزش، اساتید دانشگاهی در حوزه ی علوم سیاسی، مدیران تربیت بدنیادارات ورزش و جوانان و سازمان های ورزشی به تعداد ۱۰۰ تشکیل دادند که نمونه به صورت کل شمار انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ی با مصاحبه با خبرگان (مصاحبه با روش نمونه گیری گلوله برفی صورت گرفت و در نفر ومطالعه مبانی نظری د نمونه ۱۰ به اشبای کافی رسد، فرآیند مصاحبه با خبرگان در دیپلماسی ورزش صورت گرفت) این حوزه،و استفاده از پرسشنامه مولفه های دیپلماسی ورزشی شریعتی و همکاران (۱۳۹۵) طراحی شد. پرسشنامه دارای ۵۶ گویه و ۹بعد که شامل ابعاد توسعه قدرت هوشمندانه، بعد تاریک، تعاملات رسانه ای، توسعه اقتصادی، صلح و دوستی، توسعه فرهنگی،برندینگ و توسعه سیاسی و وحدت و همگرایی است. پرسشنامه براساس طیف لیکرت (کاملا مخالفم= ۱ ، مخالفم= ۲ ، نظریندارم= ۳ ، موافقم= ۴ و کاملا موافقم= ۵) درجه بندی شده است. برای تعیین روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی و روایی سازهاستفاده شدهمان طور که در مدل مشخص است، تمامی بارهای عاملی مربوط به گویه ها بالای ۳ / ۰ است که این نشان می دهدمدل مربوطه از روایی سازه برخوردار است؛ و شاخص های نیکویی برازش تناسب کامل الگو با داده های مشاهده شده را تاییدمی کند.برای پایایی، قبل از پژوهش پرسشنامه به صورت آزمایشی بین ۳۰ تن از جامعه آماری توزیع شد که پایایی آن از طریقضریب آلفای کرونباخ آن ۹۱ / ۰ به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از روشهای آمار توصیفی (میانگینو انحراف معیار) و استنباطی (آزمون فریدمن) و معادلات ساختاری استفاده شد. کلیه عملیات آماری پژوهش با استفاده از نرمافزارهای کامپیوتری اس پی اس اس نسخه ۲۲ و اسمارت پلاس نسخه ۳ انجام گرفت.یافته ها: در بخش یافته های توصیفی تحقیق و در مبحث جمعیت شناختی نشان داده شد که ۲۳ درصد نمونه مورد بررسی را زنان و ۷۷درصد آنان را مردان تشکیل می دهند. مدرک تحصیلی اکثریت نمونه کارشناسی ارشد با ۴۵ درصد بودند. (جدول در متن مقاله اصلی) همانطور که از جدول (۱)، استنباط می گردد، با توجه به مقدار خی دو و ۰۵ / ۰ > p می توان نتیجه گرفت که بین میانگینرتبه ابعاد دیپلماسی ورزش در استان خراسان جنوبی تفاوت آماری معناداری وجود دارد.؛ در میان ابعاد دیپلماسی ورزش دراستان خراسان جنوبی تعاملات رسانه ای در بالاترین رتبه و وحدت و همگرایی پایین ترین رتبه را دارا می باشد. (جدول در متن مقاله اصلی) با توجه به مدل فوق، تمامی معادلات اندازه گیری (بارهای عاملی) و معادلات ساختاری (ضرایب مسیر) را با استفاده از آماره t ،آزمون می کند. بر طبق این مدل، بار عاملی در سطح اطمینان ۹۵ % معنادار می باشد اگر مقدار آماره ی t خارج بازه ۹۶ / ۱ تا - ۹۶ / ۱ +قرار گیرد. (جدول در متن مقاله اصلی) با توجه به نتاویج جدول ۲، به بررسی ضرایب همبستگی به روایی واگرا نیز پرداخته شده است. طبق این شاخص واریانس هر متغیر مکنون باید برای شاخص های مربوط به خودش بیشتر از سایر شاخص ها باشد. برای تشخیص این امر ابتدا جذر AVEمتغیرهای مکنون محاسبه می شود و سپس حاصل با مقادیر همبستگی ای که این متغیر مکنون با سایر متغیرهای مکنون داشته،مقایسه می شود. باید حاصل جذر AVE از مقادیر همبستگی ها بیشتر باشد. یک ستون از این جدول ریشه دوم میانگین واریانستبیین شده (AVE) را نشان می دهد. لازمه تایید روایی واگرا بیشتر بودن مقدار ریشه دوم میانگین واریانس تبیین شده از تمامیضرایب همبستگی متغیر مربوطه با باقی متغیرها است. همچنین از آزمون های دیگر ارزیابی مدل اندازه گیری، آزمون بررسی کیفیتآن است. کیفیت مدل اندازه گیری توسط شاخص اشتراک با روایی متقاطع (Cv Com) محاسبه می شود. این شاخص در واقعتوانایی مدل مسیر را در پیشبینی متغیرهای مشاهده پذیر از طریق مقادیر متغیر پنهان متناظرشان می سنجد. چنانچه اینشاخص عدد مثبتی را نشان دهد، مدل اندازه گیری از کیفیت لازم برخوردار است. برای بررسی کل مدل اندازه گیری میانگین اینشاخص را گرفته و چنانچه مثبت باشد، کل مدل اندازه گیری از کیفیت مناسبی برخوردار است. همانطور که ملاحظه می کنیدبرای تمامی متغیرهای موجود در پژوهش این شاخص مثبت است که نشان از کیفیت مطلوب و بالای مدل اندازه گیری میدهد.نتیجه گیری: هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل دیپلماسی ورزش در استان خراسان جنوبی بود. نتایج تحقیق نشان داد، مهمترین مولفه هایدیپلماسی ورزش در استان خراسان جنوبی مولفه های قدرت هوشمندانه، بعد تاریک، توسعه سیاسی، توسعه فرهنگی، صلح ودوستی، پوحدت و همگرایی و برندینگ است که گویه های، برگزاری رویدادهای ورزشی در استان موجب تقویت زیرساخت ها وایجاد تسهیلات مناسب می شود ،ورزش ابزاری برای دستیابی به ذهن و قلب مخاطب جهانی است. ورزش ابزاری علیه دوپینگ،تنوی نژادی، قومی، منطقه ای و طبقاتی است، ورزش می تواند خرده فرهنگ ها را به هم پیوند دهد. از اهمیت بیشتری نسبت بهسایر گویه ها برخودار می باشند. این نتایج با تحقیقات فیض آبادی و ناظمی (۱۳۹۶)، شریعتی فیض آبادی و همکاران (۱۳۹۵)، همسو می باشد. رویداد های ورزشی در استان خرسان جنوبی و تلاش در جهت جذب برگزاری رویداد های زمینه رشد بیشتراستان چه در سطح روابط سیاسی و اجتماعی و چه در سطح اقتصادی باعث را فراهم می آورد. تاسیس زیرساخت های لازم برایورزش استان و بهره گیری از تمام پتانسیل های ورزشی به ویژه اساتید صاحب نظر باعث رشد بیشتر استان در وضعیت دیپلماسیورزشی می گردد. ترویج ورزش به عنوان اهرمی برای رسیدن به تساوی بین گروه های مختلف جامعه و سر دادن شعار برابری وبرادری در متن ورزش در استان خراسان جنوبی آن را علی رغم گستردگی زیاد جغرافیای به عنوان یک کل منسجم برای بهبوددیپلماسی ورزش در خواهد آورد. دیپلماسی ورزش در استان خراسان جنوبی برون ده های اقتصادی را افزایش می دهد و موجباتبازسازی نهادهای داخلی می شود و بستری را برای تجارت آزاد و بهبود وضعیت کار فراهم می آورد، لذا توجه به این صنعت عظیمدر قالب دیپلماسی ورزش مزیت های زیادی را برای استان به ارمغان خواهد آورد. تحقیق حاضر به عنوان یکی از تحقیقات محدوددر حوزه دیپلماسی ورزش در استان خراسان جنوبی می تواند الگویی مفید در اختیار مدیران ورزشی، سیاست مداران در حوزه یدیپلماسی قرار گیرد تا با استفاده از آن در تقویت دیپلماسی عمومی استان با کمک گرفتن از ابزار ورزش قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

دیپلماسی ، دیپلماسی ورزشی ، استان خراسان جنوبی