سبک شناسی در خطبه هفدهم نهج البلاغه امیرالمومنین علی (علیه السلام)

سبک شناسی (اسلوبیه)؛ در اصطلاح علمی است در حوزه زبان شناسی و ادبیات و موضوع آن بررسی شیوه های گوناگون بیانی در آثار ادبی است. امیرمومنان؛ علی (ع) در کلام خود از بهترین اسلوب های بیانی و عالی ترین سطوح بلاغت بهره برده است و همین موضوع سبب ارتباط موفق آن حضرت با بهترین وجه ممکن با مخاطبان ایشان شده است. مطالعات انجام شده نشان می دهد دلیل ارتباط موفق امام علی (ع) با مخاطبان، به کارگیری عناصر زبانی مختلف و هماهنگی های کامل با مقتضای حال است. این به اقتضای حال سخن گفتن را میتوان در بخش آوایی: ناشی از تکرار برخی همخوان ها و واکه های تاثیرگذار در تداعی معانی و در بخش نحوی: به کارگیری قواعد دستوری دقیق و هدفدار، آرایه های ادبی و جملات کوتاه و بلند و نیز در بخش کنش گفتاری: استفاده از افعالی که بیانگر نگرش امام (ع) هستند، برشمرد.پژوهش حاضر بر این پرسش استوار است که: «ویژگی های سبک شناسی در خطبه ۱۷ نهج البلاغه کدامند؟» بدیهی است که برای دستیابی به پرسش فوق از روش «تحلیل - توصیفی» در واکاوی خطبه هفدهم بهره می جوید. متن نهج البلاغه، تعلیمی و ارشادی است و گویا امام (علیه السلام) دنباله رو بنیاد مدینه فاضله ای است که قرآن و سنت نبوی پایه های آن را بنا نهاده اند. براساس نتایج به دست آمده، امیرالمومنین با بسامد بالایی ضمن استفاده از محتوای آیات قرآن و احادیث نبوی (صلی الله) در این خطبه، اقسام استعاره، کنایه و نیز سجع و عنصر حذف را در لا به لای خطبه به صورتی بسیار ادیبانه استفاده به کار گرفته است.

کلیدواژه ها:

سبک شناسی ، خطبه هفدهم ، نهج البلاغه