تبیین جامعه شناختی همسازی اجتماعی گروه های قومی در افغانستان

یکی از تمایزات فرهنگی و اجتماعی که در انسجام و پیوستگی جوامع بشری اثرگذار است، تفاوت های ناشی از روابط و مناسبات درون قومی و برون قومی یا همسازی اجتماعی بین اقوام است. این موضوع به این دلیل اهمیت دارد که هم در به وجودآمدن پیوستگی اجتماعی و هم در قرارگرفتن جامعه در وضعیت گسست و ستیز اجتماعی می تواند از نقش برجسته ای برخوردار باشد. پژوهش حاضر در همین راستا و با هدف تبیین جامعه شناختی همسازی اجتماعی گروه های قومی در افغانستان انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری این مطالعه، افراد بزرگسال بازه سنی ۲۰ تا ۵۰ سال شهر کابل بودند که از چهار قوم عمده و بزرگ پشتون، تاجیک، هزاره و ازبک انتخاب شده اند. حجم نمونه ۱۰۵۵ نفر بود که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که بین حمایت اجتماعی (۴۱۴/۰ = r) و احساس محرومیت نسبی (۱۶۰/۰- = r)، اعتماد اجتماعی (۰۸۳/۰ = r)، مشارکت اجتماعی (۲۵/۰ = r)، تعلق اجتماعی (۲۱۲/۰ = r)، بی تفاوتی اجتماعی (۱۷۷/۰- = r)، مدارای اجتماعی (۴۱۳/۰ = r) و فاصله اجتماعی (۲۳۳/۰- = r) با همسازی اجتماعی همبستگی معناداری وجود دارد. تجزیه وتحلیل معادلات ساختاری نشان داد که محرومیت نسبی، بیشتر تاثیر غیرمستقیم دارد تا تاثیر مستقیم. تاثیر مستقیم محرومیت نسبی بر همسازی اجتماعی برابر با ۰۰۴/۰- و تاثیر مستقیم برابر با ۱۰۱/۰- است. همچنین تاثیر مستقیم مشارکت اجتماعی برابر با ۰۸۴/۰، اعتماد اجتماعی برابر با ۰۸۶/۰، تعلق اجتماعی برابر با ۲۰۱/۰، حمایت اجتماعی برابر با ۳۲۶/۰، مدارای اجتماعی برابر با ۱۲۶/۰، بی تفاوتی اجتماعی برابر با ۲۷۶/۰- و فاصله اجتماعی برابر با ۲۰۲/۰- است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نبود احساس محرومیت نسبی، مشارکت اجتماعی، تعلق اجتماعی و اعتماد اجتماعی بین اقوام و گروه های گوناگون در ساختار سیاسی و اجتماعی افغانستان می­تواند به شکل گیری تعاملات و ارتباطات اجتماعی بین آن ها منجر شود و زمینه همسازی اجتماعی اقوام و فقدان واگرایی قومی را به همراه داشته باشد.

کلیدواژه ها:

همسازی اجتماعی ، تکثر قومی ، احساس محرومیت اجتماعی ، بی تفاوتی اجتماعی ، مشارکت اجتماعی