بررسی نقش بازار در تخصیص بهینه آب در دشت شازند

کمبود منابع آب یکی از مهم ترین چالش­ها­ی مدیریت آب در کشور است. این چالش با توجه به افزایش روز­افزون تقاضا به دلیل رشد جمعیت و توسعه بخش کشاورزی بیش تر اهمیت می­یابد. تلقی از آب به عنوان یک کالای باارزش و­دارای قیمت واقعی،­ می­تواند راه مناسب مصرف و مشوقی برای ذخیره و حفاظت آن را فراهم کند. هدف این مقاله بررسی نقش بازار ­در ­تخصیص بهینه آب در دشت شازند است. ­­تغییرات سطح زیرکشت محصولات آبی و سود ناخا­­لص­ در دو ­حالت (وجود بازار آب و عدم وجود بازار آب) در سال زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۷ با استفاده از نرم افزار گمز۱ و به روش برنامه ریزی ریاضی مثبت محاسبه و مقایسه گردید.­­ داده ها­ی موردنیاز به صورت کتابخانه ای از سازمان آب منطقه­ا­ی، جهاد کشاورزی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان­مرکزی تهیه گردیده است. نتایج نشان می­دهد  که برقراری بازار آب،­ تاثیر مثبت ۳۳/۴ درصدی در سود ناخالص کشاورزان منطقه خواهد داشت.­­ هم چنین کشت محصولاتی نظیر گندم، جو، لوبیا چیتی، نخود، لوبیای سفید و عدس سودآوری بیش تری برخوردار هستند و ­­می­توانند سطح زیرکشت بیش تری را به خود اختصاص دهند. براساس نتایج، پیشنهاد می­­شود جهت مدیریت بهینه تقاضای آب در اراضی­شازند، بستر لازم برای شکل گیری بازار آب فراهم گردد­ و­ کشاورزان ­منطقه باید محصولات صادرات­گرا و تجاری مانند لوبیای چیتی، لوبیای سفید، نخود و عدس و ... را که از سودآوری بیش تری برخوردار است را جایگزین محصولات با مصرف بالای آب و سود پایین کنند.

کلیدواژه ها:

بازار آب ، برنامه ریزی ریاضی مثبت ، سود ناخالص ، منطقه شازند