ارزیابی میزان تاثیرگذاری سامانه کنترل خودکار توزیع آب سطحی کشاورزی به منظور کاهش برداشت و تعادل بخشی آبخوان در شرایط کم آبی (مطالعه موردی: کانال اصلی شبکه آبیاری قزوین)

این پژوهش به بررسی میزان تاثیر ارتقا عملکرد توزیع آب سطحی کشاورزی در تعادل بخشی و احیا آبخوان در شرایط کم آبی می-پردازد. در گام نخست، مدل عددی آبخوان، با کد MODFLOW، به منظور تحلیل مکانی تعادل بخشی آبخوان توسعه داده شد. در ادامه مدل شبیه ساز هیدرولیک جریان سیستم توزیع آب در نرم افزار MATLAB توسعه، کالیبره و صحت سنجی شد و با مدل کنترل خودکار سیستم بهره برداری سامانه توزیع لینک شد. نهایتا با لینک نمودن مدل های توسعه داده شده، تاثیر استفاده از روش ارتقا بهره برداری شبکه آبیاری، در قالب سناریو جهت تعادل بخشی آبخوان، بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان داد با ارتقا عملکرد سیستم توزیع آب کشاورزی، حتی در شرایط کم آبی، میانگین شاخص کفایت توزیع آب کشاورزی در محدوده های زراعی در سامانه ی کنترل خودکار غیرمتمرکز در حدود ۳۲.۷ درصد بهبود عملکرد داشته است. براین اساس میزان کاهش برداشت از آبخوان، ۴۵.۳ درصد در روش بهره برداری خودکار غیرمتمرکز حاصل شد. نتایج مدل سازی عددی آبخوان جهت تحلیل مکانی تعادل بخشی آبخوان نشان داد که در روش معمول بهره برداری تراز آب زیرزمینی همچنان روند افزایشی افت خود را حفظ می کند. بطوریکه نتایج نمایانگر مقدار افت سالانه در حدود ۱۵۰ سانتی متر تحت روش معمول بهره برداری است. با بکار گیری سامانه کنترل خودکار غیرمتمرکز و افزایش کفایت تحویل آب در روش مذکور، این امر سبب افزایش تراز در چاه های مشاهده ای قرار گرفته در شبکه آبیاری شد. راهکار تعادل بخشی آبخوان ارائه شده در این تحقیق، قابلیت توسعه برای کلیه نواحی زراعی (شبکه آبیاری) دارد که منابع تامین آب آن به صورت تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی است.

کلیدواژه ها:

تعادل بخش آبخوان ، تلفات توزیع و انتقال ، توسعه پایدار ، سیستم کنترل خودکار ، شبکه آبیاری قزوین