نقد و بررسی دیدگاه فخر رازی پیرامون ارتباط میان بداء و مسئله دعا

بداء از مباحث مهم الاهیاتی است که با مسئله دعا و نیایش ارتباط مستقیم دارد. بداء بهمعنای تغییر اراده و حکم الاهی، مورد اتفاق و پذیرش امامیه و رد اهل تسنن است. فخر رازی درآثار خویش، بداء را انکار می کند. رد بداء مستلزم انکار نق شآفرینی دعا در سرنوشت انسان است.دیدگاه فخر درباره دعا که بیشتر متوجه بعد عبادی آن است موید این اعتقاد اوست. نگاه فخر بهدعا به مثابه امری عبادی است تا عاملی موثر برای تغییر سرنوشت انسان. مه مترین ادله فخر در ردبدا، به نحوه نگرش ایشان به دو مسئله الاهیاتی علم و اراده الاهی مرتبط است. در این پژوهش بانقد و بررسی دیدگاه فخر در مسئله بداء و دعا، ارتباط میان بداء با مسئله دعا مورد تحلیل قرار گرفتهاست. لذا هدف اصلی پژوهش تبیین و بررسی نظر فخر درباره بداء و دعا است. از این رو سوال اصلیپژوهش این است که آیا رای غالب ایشان درباره بداء با حقیقت دعا سازگار است یا خیر؟ نتیجه اینبررسی نشان می دهد که بین نظریه بداء و دعا سازگاری کامل وجود دارد و تصور ناسازگاری ناشی ازرویکرد خاص کلامی فخر رازی به بداء و دعا بوده است.

کلیدواژه ها:

فخر رازی ، انسان ، دعا ، بداء