تبیین عوامل طراحانه موثر بر شکل گیری بستر زندگی شبانه در فضاهای شهری (نمونه مورد مطالعه: خیابان کاشانی یزد)

شهرها در جهان معاصر در حال دگرگونی­اند که از مهمترین ابزارهای این تحول بهره­گیری از مولفه زمان و امتزاج آن با فرهنگ، هنر و فناوری در بازتولید فضاهای شهری است. امری که موجد پیدایش مفهوم زندگی شبانه و فضاهای شبانه شهری است. با توجه به اهمیت زمان در زندگی معاصر و تغییر ساختارهای زمانی به دلیل تغییر سبک زندگی، استفاده مطلوب­تر از زمان در زندگی شهری در این فضاها می­تواند تحقق یابد و سرزندگی حاصل از رخداد فعالیت­های روزانه در ساعات شبانه امتداد یابد. در شهر یزد فضاهای شبانه ترغیب­کننده حضور بیشتر شهروندان در فضا به ویژه در فصول گرم خواهند بود و با توزیع زمانی تراکم جمعیت و نگهداشت آنها در فضا در بازه زمانی طولانی­تر نشاط و سرزندگی شهر که در حال حاضر یکی از مهمترین دغدغه­های مدیریت شهری است را ارتقا می­بخشد. با علم به این موضوع که بستر فضای شبانه ملاحظات طراحانه خاص خود را می­طلبد، هدف پژوهش تبیین عوامل و معیارهای موثر بر طراحی فضاهای شبانه است. بر این اساس، پس از استخراج معیارهای موثر از میان متون نظری و تجارب مرتبط، این معیارها با بهره­گیری از ترکیب روش کمی و کیفی، اولویت­بندی و در خیابان کاشانی یزد ارزیابی شدند. در روش کمی به منظور اولویت­بندی معیارها از ابزار پرسشنامه و آزمون­های کلموگروف_اسمیرنوف و فریدمن استفاده شده­ و در روش کیفی این معیارها با استفاده از تکنیک­های ارزیابی محیط (مشاهده، مصاحبه­های باز، برداشت میدانی) در خیابان کاشانی یزد تحلیل شدند. براساس نتایج پژوهش ملاحظات طراحانه فضاهای شهری شبانه به دو دسته عوامل زمینه­ساز در ارتباط با جذب جمعیت و عوامل پشتیبان در ارتباط با چگونگی نگهداشت جمعیت در فضای شهری، دسته­بندی می­شوند. عوامل زمینه­ساز پتانسیل فضا برای ایجاد فضای شبانه هستند که با امتزاج با عوامل پشتیبان تقویت می­شوند و نهایتا با ارتقای کیفیت تجربه محیط موجب عملکرد صحیح فضای شبانه می­شوند.

کلیدواژه ها:

زمان در فضای شهری ، زندگی شبانه ، کیفیت محیطی فضای شبانه ، خیابان کاشانی یزد